26 Ιουλίου 2012

Μοναστηράκι - Ζωγραφίζοντας μια Βόλτα...




Η επιθυμία για απόδραση είναι βαθιά ριζωμένη σε πολλούς από μας. Και αν συνήθως η ιδέα της "απόδρασης" μας φέρνει κατά νου μακρινές και εξωτικές τοποθεσίες, ορισμένες φορές αυτό που αναζητάς μπορεί να βρίσκεται μόλις λίγη ώρα μακριά από το σπίτι σου. Κάποιες στάσεις με τον ηλεκτρικό. Πλάι στα ίδια εκείνα μέρη που σε ενοχλούν για την ρουτίνα και την έλλειψη αισθητικής τους. Το Μοναστηράκι και οι γύρω περιοχές (Πλάκα, Θησείο) είναι οι φευγάτες εξωτικές νησίδες στον βούρκο της πρωτεύουσας. 

Το καλοκαίρι σου δίνουν σχεδόν την αίσθηση πως έχεις φύγει για κάποιο νησί. Τριζοβολούν ζωηρά με τα φωτισμένα μικρομάγαζα τους και το πλήθος του κόσμου που γυροφέρνει, όχι για να πάει αγχωμένος στη δουλειά ή για να προλάβει το λεωφορείο αλλά για να κάνει τη βόλτα του. Και γνωρίζεις αμέσως την σημαντική αλήθεια: περιοχές στις οποίες ο κόσμος δεν τρέχει προσπαθώντας να φτάσει στην ώρα του σε έναν πιθανό προορισμό, είναι περιοχές έξω από τον χρόνο.

Είναι η πρώτη φορά που κάνω ανάρτηση σχετική με κάποιο συγκεκριμένο artwork μου. Το artwork το βλέπετε. Είναι η ζωγραφιά ενός δρόμου στο Μοναστηράκι, με την οποία ανοίγω το κείμενο. Πολλές φορές παρατηρούμε το τελικό αποτέλεσμα μιας δουλειάς χωρίς να γνωρίζουμε τα βήματα που έχουν προηγηθεί, σκέφτηκα λοιπόν πως δεν θα ήταν άσχημο να μοιραζόμουν μαζί σας ορισμένα από τα βήματα αυτά: με αυτόν τον τρόπο μπαίνετε οι ίδιοι κατά κάποιο τρόπο στην διαδικασία παραγωγής, γίνεστε μέρος της εικόνας. 

Και οι εικόνες, όπως το μέρος που απεικονίζεται, βρίσκονται εξίσου πέρα και έξω από τον χρόνο...


Μια απεικόνιση σε στάδια...


Το βλέμμα συνιστά πάντα το πρώτο σημείο αναφοράς για ένα ζωγραφικό έργο. Η τέχνη στα παλιά τα χρόνια θεωρείτο μια μορφή μίμησης της φύσης. Αργότερα για κάποιους η φύση θεωρήθηκε ατελής - ρόλος της τέχνης ήταν να την ξεπεράσει. Υπήρξε κόσμος που προσπάθησε να απεικονίσει ακριβώς αυτό που βλέπει, και άλλος που δοκίμασε να υλοποιήσει μέσω της τέχνης του τον εσωτερικό του κόσμο. 

Για όλα όμως το βλέμμα, το κοίταγμα, το "εξωτερικό αντικείμενο" παρέμενε πρώτο σημείο αναφοράς. Ακόμα και για εκείνους που θεώρησαν πως δεν υπάρχει τέτοιο αντικείμενο, πως όλα εναπόκεινται στην υποκειμενική αίσθηση του παρατηρητή...

Στην περίπτωση μου θέλησα να απεικονίσω εκείνο που "βλέπω", με έναν νατουραλιστικό τρόπο, μένοντας πιστός σε μεγάλο βαθμό στο αντικείμενο παρατήρησης. Το αντικείμενο ήταν μια φωτογραφία, την οποία και είχα ανοίξει σε ξεχωριστό παράθυρο στον υπολογιστή. Το μέσο ήταν το photoshop. Και ο σκοπός ήταν η πιστή αναπαράσταση της αίσθησης της φωτογραφίας, ξεκινώντας από μια λευκή επιφάνεια.

Το λευκό σηματοδοτεί το ξεκίνημα. Σταδιακά μπαίνουν οι πρώτες ψηφιακές πινελιές, θέτοντας τα πρώτα όρια, σχηματίζοντας όγκους και γενικές μορφές. 






Το γενικό περίγραμμα έχει σχηματιστεί. Θα λεγε κανείς πως αυτό είναι το Μοναστηράκι στην πρωτόλεια μορφή του, πριν πάρει σάρκα και οστά, πριν σχηματοποιηθεί σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά... Τα βασικά χρώματα (κόκκινο, κίτρινο, μπλε) συνιστούν τη βάση, το γκρι ο καταλύτης. Τα πάντα ξεκινάνε από έναν σπόρο, ορισμένες βασικές πινελιές. Η παλέτα είναι ίδια πάντα, οι συνδυασμοί της όμως άπειροι. Η ίδια παλέτα μας δίνει το Μοναστηράκι, τη Νέα Υόρκη, ένα διαμέρισμα, ένα δάσος, τον ουρανό ή ένα ζεστό χαμόγελο...

Σταδιακά αρχίζουν να μπαίνουν οι πρώτες λεπτομέρειες. Τα χρώματα αποκτούν αποχρώσεις, ο μέχρι πριν μονόχρωμος γκρίζος δρόμος δέχεται πινελιές που φανερώνουν πως η αίσθηση του χρώματος μονίμως ποικίλει και επαφίεται τόσο στο μάτι του παρατηρητή, όσο και στο πολύ βασικό θέμα του φωτισμού. Τα κτίρια στο δεξί μέρος της εικόνας αρχίζουν να σχηματοποιούνται. Φαινομενικές "μουτζούρες" είναι η πρώτη απόπειρα να απεικονιστούν οι πραμάτειες στα μαγαζιά...







Ακολουθώ την ίδια διαδικασία για όλη την επιφάνεια της εικόνας, από το δεξί προς το αριστερό μέρος του έργου... Οι πρώτες στέγες σταδιακά αποκτούν σάρκα και οστά, τα κτίρια στο βάθος δέχονται ορισμένα όμορφα μοβ παράθυρα, ενώ στο κέντρο ξεχωρίζουν οι φιγούρες τριών περαστικών, δοσμένοι όλοι με γρήγορες, βασικές πινελιές. Οι περαστικοί χαρίζουν ζωή στο τοπίο και προσδίδουν μια αίσθηση βάθους. Ο σκελετός της εικόνας έχει πια σχηματοποιηθεί.

Θα μπορούσε ίσως και να μείνει εκεί. 






Ανέφερα πάνω πως περιοχές όπως το Μοναστηράκι, η Πλάκα και το Θησείο ανήκουν έξω από την στενή κλίματα του καθημερινού χρόνου... Από μία άποψη αυτό θα μπορούσε να απορριφθεί ως μια ρομαντική εξιδανίκευση. Οι αυξανόμενες τιμές των προϊόντων στα μαγαζιά και στις καφετέριες - ή ο κόσμος που, σε εποχές οικονομικής κρίσης, διαπιστώνει πως δεν έχει τα απαιτούμενα χρήματα για να κάνει τα έξοδα που θέλει - αποδεικνύουν πως το Μοναστηράκι ανήκει κι αυτό στην εποχή μας, όπως όλα τα μέρη. 

Ωστόσο εκεί θα δει κανείς τα παλιά σπίτια, της εποχής εκείνης που η Αθήνα ήταν ακόμα όμορφη. Φτωχή μα όμορφη. Οι δρόμοι παραμένουν οι ίδιοι, εκείνοι οι χαρακτηριστικοί λαβύρινθοι της Πλάκας, από κείνους που κρύβουν βαθύτερα μυστικά στα μονοπάτια τους, και σχεδόν σου δίνουν την αίσθηση πως θα μπορέσεις να τα αποκρυπτογραφήσεις αν ακολουθήσεις τον σωστό συνδυασμό των δρόμων - πρώτα αριστερά, στο δεύτερο στενό στρίβεις δεξιά, μετά περνάς απέναντι και από κει ξανά αριστερά, χωρίς προορισμό, χωρίς σκοπό, αφήνοντας μόνο το ένστικτο να σε καθοδηγήσει.

Ποιός ξέρει, αν πετύχεις τον σωστό συνδυασμό, παίρνοντας την κατάλληλη στροφή στο κατάλληλο σημείο, κατεβαίνοντας κάτω από κείνη την πόρτα ή στρίβοντας στο συγκεκριμένο πλακόστρωτο μονοπάτι, ίσως καταλήξεις σε μια άλλη εποχή, σε αλλοτινούς καιρούς, εκεί όπου το χαμόγελο της γριάς στο πεζούλι κρύβει άχρονες αλήθειες, εκεί όπου η μαύρη γάτα που ζεσταίνεται κάτω από το δέντρο φανερώνει αιώνιους συμβολισμούς...







Σε μια εποχή που αποθεώνει το καινούργιο, το γρήγορο, το μοδάτο, το Μοναστηράκι και η Πλάκα μας θυμίζουν την ουσία του παλιού... Γιατί το παλιό είναι εκείνο που παρέχει την ομορφιά του στα μέρη αυτά, είτε μιλάμε για τα σπίτια, είτε για τους δρόμους, είτε για τα παραδοσιακά μικρομάγαζα, εκείνα που εκθέτουν έξω την πραμάτεια τους - μια παράδοση που μας έρχεται από την μακρινή ανατολή. Και αν συμπεριλάβουμε τα αρχαία μνημεία από την μία (μιας εποχής όπου η Πλάκα και το Θησείο υπήρξαν το κέντρο της δραστηριότητας των Αθηναίων) και την φύση από την άλλη (η φύση ανέκαθεν συμβόλιζε το άχρονο, όντας παλαιότερη από κάθε κτίριο, κάθε δρόμο), καταλαβαίνουμε γιατί η περιοχή εκείνη είναι πέρα και έξω από το στενό πλαίσιο του χρόνου όπως τον κατανοούμε...

Σταδιακά εμπλουτίζουμε με χρώμα το βασικό σχέδιο. Πολλές μικροσκοπικές πινελιές χρώματος, οι οποίες μας δίνουν τους τόνους και την αίσθηση του βάθους, μια ψευδαίσθηση ουσιαστικά, η οποία επιδιώκει να υπερβεί τη φύση αποτυπώνοντας την άχρονη ουσία της σε μια λευκή, επίπεδη επιφάνεια...

Το δεξί μέρος του σχεδίου έχει σχεδόν ολοκληρωθεί. Η μπλε πόρτα έχει εμπλουτιστεί με γκράφιτι και αποκόμματα από αφίσες που έχουν πια σκιστεί, και αποτυπώνονται στη ζωγραφιά σα να υπήρξαν πάντα μέρος της. Οι μέχρι πρότινος "μουτζούρες" στα δεξιά έχουν δεχτεί άφθονες μικροσκοπικές πινελιές, καθιστώντας πλέον αρκετά πειστική την ψευδαίσθηση πως οι ανάκατες εκείνες πινελιές δεν είναι κηλίδες χρώματος, αλλά εμπορεύματα που περιμένουν να πωληθούν.







Η ίδια διαδικασία εμπλουτισμού ακολουθείται στο αριστερό μέρος. Και είναι αρκετά χρονοβόρα όπως μπορείτε να φανταστείτε. Θεωρητικά, αν έχει όρεξη κάποιος, μπορεί να την προχωρήσει στο έπακρο, να προσπαθήσει να αποτυπώσει και την μικρότερη από τις λεπτομέρειες, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν συνιστά απαραίτητα κάτι καλύτερο αισθητικά. Μερικές φορές η ιδέα είναι ομορφότερη από την πλήρη πραγμάτωση της, το γενικό είναι ομορφότερο του ειδικού...

Ο δρόμος οριοθετείται με κάποιες βασικές γραμμές. Τα καταστήματα στο αριστερό μέρος ενισχύονται με πρόσθετα χρώματα, σκιές και φώτα. Σε κάποια σημεία ήθελα να αποτυπώσω περισσότερες λεπτομέρειες και εστίασα πάνω τους, σε άλλα πάλι δεν με ενδιέφερε κάτι τέτοιο. Το έργο βρίσκεται πια κοντά στο τέλος του.







Είμαστε σχεδόν έτοιμοι να κάνουμε τη βόλτα μας. Τα κτίρια στο βάθος, τα όμορφα εκείνα παλιά σπίτια της περιοχής δέχονται πρόσθετες πινελιές χρώματος, αποκτώντας έτσι υπόσταση, τονίζοντας επιβλητικά την παρουσία τους, παρέχοντας μια προστατευτική ασφάλεια στο τοπίο - και μια απαραίτητη αίσθηση βάθους στην εικόνα, καθιστώντας την περισσότερο "ρεαλιστική"...

Λίγα έμειναν πια. Η παρέα που περπατάει στο κέντρο της εικόνας για κάποιο λόγο έμεινε τελευταία. Ίσως γιατί οι παρέες έρχονται και φεύγουν, τα μέρη όμως μένουν ίδια. Οι φιλίες μπορεί να χαθούν, οι σχέσεις που συνάπτουμε το ίδιο, ενώ εμείς οι ίδιοι θα λεγε κανείς πως είμαστε περαστικοί από τα μέρη αυτά, μέρη που βάδισαν μυριάδες άλλοι, αναπνέοντας τον ίδιο αέρα, κάνοντας τις ίδιες ίσως σκέψεις. Αντλώντας από την ομορφιά του τοπίου μια γενικότερη αίσθηση χαλάρωσης, σαν εκείνη που νιώθεις κάθε φορά που κάνεις τη βόλτα σου σ' εκείνα τα μέρη. Ίσως τότε να κατανοείς πως δεν υπάρχει κανένας λόγος να αγχώνεσαι για οτιδήποτε, καθώς όλα έρχονται και φεύγουν μεν, ωστόσο, κατά βάθος, η ουσία είναι άχρονη, η ουσία είναι πάντα η ίδια.

Και θα είναι πάντα εκεί, μαζί μας, εφόσον την αναζητούμε.







Αυτό ήταν λοιπόν! Για τέλος, φύλαξα την αρχική φωτογραφία, που υπήρξε και η βάση της ζωγραφιάς.






Και, για άλλη μια φορά, κλείνω με το τελικό σχέδιο, στο οποίο πρόσθεσα κάποιες λεπτομέρειες στον δρόμο, δίνοντας την αίσθηση του πλακόστρωτου, τόνισα σε έναν βαθμό τις αντιθέσεις ανάμεσα στα φωτεινά και στα σκούρα σημεία του έργου, και φυσικά έντυσα με περισσότερες λεπτομέρειες την άγνωστη παρέα στο κέντρο... Μια παρέα που θα μπορούσαμε να είμαστε εμείς που διαβάζουμε τώρα αυτό το κείμενο, σε κάποια από τις βόλτες μας. 

Κάπως έτσι λοιπόν η παρέα έδεσε με το τοπίο, έγινε μέρος του έργου, μέρος του ζωγραφικού χώρου, ξεπέρασε τον χρόνο και έμεινε παντοτινή.





3 σχόλια:

  1. Ωραία δουλειά! Νόμιζα αρχικά ότι ήταν μια ζωγραφιά πάνω σε καμβά, και όχι στο photoshop. Κοίτα να δεις τί μπορεί να φτιάξει κανείς στον υπολογιστή! Μπράβο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Λατρεμένο photoshop! Ακόμα ζορίζομαι όμως με την γραφίδα, έχω την αίσθηση ώρες, ώρες ότι δε με υπακούει, ίσως πάλι να μην έχω και καλό tapblet. Για την ώρα όμως δεν μπορώ να πάρω καλύτερο. Ε λοιπόν είναι τρομερό τι σου είναι το μάτι και πόσο εύκολα ξεγελιέται. Πολύ όμορφα και σωστά έχεις δώσει κάποιους όγκους και κάποιες σκιές και πολύ επιλεκτικά κάποιες λεπτομέρειες. Αλλά συνολικά το μάτι το φιλτράρει αλλιώς το θέμα και φτιάχνει το σκηνικό μέσα στο μυαλό. Σαν τις λέξεις που αρκεί να κοιτάξουμε τα ακριανά γράμματα για να τις διαβάσει ο εγκέφαλος ολόκληρες! Έκανες πολύ μερακλίδικη δουλειά και σε ευχαριστούμε που την ανέβασες σε στάδια!
    Το μεγάλο στοίχημα στο σχέδιο είναι να διαβάσεις το αντικείμενό σου και να το αποδομήσεις γεωμετρικά, για να μπορέσεις να το ξαναφτιάξεις. Κι αυτό είναι τελείως διαφορετικό πράγμα από το να έχεις απλά καλό χέρι. Έτσι αισθάνομαι τουλάχιστον εμπειρικά. Κι εδώ βλέπω και τη μεγάλη διαφορά του εικονογράφου και του αρχιτέκτονα. Εσύ ας πούμε έχοντας την φωτογραφία μπροστά σου διάβασες με τη μία τις σκιές ενώ εγώ από συνήθεια διαβάζω πρώτα τις γραμμές κι αυτό ίσως να με εξαντλεί περισσότερο στην πράξη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μάλιστα! Πολύ ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις. Και φυσικά το μάτι και ο νους σου κατέχουν και με το παραπάνω όλα όσα βλέπουμε εδώ - κάτι που φαίνεται και στην ανάλυση που έκανες. Όπως σωστά αναφέρεις, η ανάλυση (το "σκανάρισμα") που κάνει κάποιος, πρώτα με το νου, η αναδόμηση του αντικειμένου σε επίπεδα και "κομμάτια" είναι το πιο σημαντικό... Αν και αυτό σχετίζεται και με τον κάθε ένα από μας ξεχωριστά, και πως έχει συνηθίσει... άλλος πρώτα βλέπει το περίγραμμα, άλλος τους τόνους, κλπ...

      Γενικά δεν κάνω συχνά εικονογραφήσεις σαν αυτή που είδες, γιατί δεν έχω χρόνο δυστυχώς. Μα χαίρομαι που ανέβασα τη συγκεριμένη και τη μοιράστηκα μαζί σας και φυσικά σε ευχαριστώ πολύ για τα πολύ ενδιαφέροντα σου σχόλια!

      Διαγραφή