19 Ιανουαρίου 2012

Τότε και Τώρα: Μια Σύγκριση με τη Δεκαετία του '80... Μέρος Δεύτερο






Επιστροφή στο παρελθόν για άλλη μια φευγάτη ανάρτηση, το δεύτερο μέρος της τιτανομαχίας ανάμεσα στην δεκαετία του '80 και στο σήμερα! Το πρώτο μέρος του αφιερώματος βρήκε τις δύο εποχές ισόπαλες με σκορ 6-6. Αυτό είναι το δεύτερο και τελικό μέρος του αγώνα, τώρα θα ξεκαθαρίσουν τα πράγματα!

Και αν βρίσκεστε εδώ από σπόντα και αναρωτιέστε για ποιό πράγμα μιλάμε, πολύ απλά κάντε κλικ εδώ και θα μεταφερθείτε στο πρώτο μέρος του αφιερώματος.

Μπαίνουμε λοιπόν για άλλη μια φορά στη μηχανή του χρόνου, πληκτρολογούμε μια τυχαία χρονιά (ας πούμε "1985") και φεύγουμε!




Τομέας VI - Κινηματογράφος - Τηλεόραση - Βίντεο







Η εμφάνιση της τηλεόρασης σε κάθε σπίτι ήδη από τη δεκαετία του '60 (στη χώρα μας από τη δεκαετία του '70 περισσότερο) είχε πλήξει σε μεγάλο βαθμό το κύρος και τη δημοτικότητα του κινηματογράφου, ο τελευταίος ωστόσο έθεσε τα πράγματα σε μια νέα βάση κατά τα 80s. "Σπίτι εσείς? Θέαμα εγώ!", φαινόταν να βροντοφωνάζει. Και πιστέψτε με, το εννοούσε! Ο "Πόλεμος των Άστρων" του 1977 επανέφερε μια κινηματογραφική λογική που είχαμε να δούμε από τα πέτρινα χρόνια του Hollywood των υπερπαραγωγών της δεκαετίας του '50. Εκείνη του show, του εφέ, του άφθονου ποπ κορν που συνοδεύει στιγμές καταιγιστικής δράσης, της δυνατής μουσικής και του ξέφρενου ρυθμού. Tα 80s ανέπνεαν πάνω απ' όλα στον αέρα του Hollywood και του εξωπραγματικού, και, καλώς ή κακώς, με τον αέρα αυτόν μεγαλώσαμε σε μεγάλο βαθμό.






Να αναφέρω ορισμένους ενδεικτικούς τίτλους ταινιών της εποχής. Blade Runner (παραμένει ένα από τα κορυφαία sci-fi films όλων των εποχών), Brazil (του μοναδικού Terry Gilliam), τα δύο τελευταία μέρη της πρώτης τριλογίας των Star Wars, το τρίπτυχο των Indiana Jones (με τον Indy να μετατρέπεται σε πρότυπο για χιλιάδες παιδιά όπως εγώ που θέλαμε να μεγαλώσουμε και να γίνουμε όπως αυτός!), Platoon, Full Metal Jacket, Scarface, η τριλογία Back to The Future (διαχρονική μου αδυναμία), Gremlins (αξεπέραστο το πρώτο φιλμ), Goonies (λίγο πολύ όλα τα παιδιά της εποχής το είχαμε δει, και μάλιστα ουκ ολίγες φορές!), Α Fish Called Wanda (ατελείωτο γέλιο, τότε και τώρα), Ε.Τ. ο Εξωγήινος (η πιο πετυχημένη εμπορικά ταινία της δεκαετίας), Aliens (το δεύτερο καταιγιστικό μέρος της σειράς, σκηνοθετημένο από τον James Cameron, γεμάτο με δράση, επικές μάχες, βαριά όπλα και πληρωμένες ατάκες - "Leave her alone, you BITCH!"), Die Hard, Terminator, Κόναν ο Βάρβαρος (με το επικότερο soundtrack που έχει γραφτεί ποτέ για ταινία), Tootsie, Who Framed Roger Rabbit (α ρε Jessica, ποτέ άλλοτε καρτούν δε στιγμάτισε τόσο ένα κουνέλι όπως ο γράφων), Batman (του Tim Burton, με τον Τζακ Νίκολσον, έτος 1989), The Shining (μια που μιλάμε για τον Νίκολσον, στις αρχές της δεκαετίας αυτό), Ghostbusters, η σειρά Nightmare on Elm Street και η κόντρα της με την έτερη σειρά τρόμου Friday the 13th (Φρέντυ Κρούγκερ vs Jason και τα λόγια είναι περιττά), Excalibur (τα έχω ξαναπεί παλιότερα, ίσως ό,τι καλύτερο έχει δώσει ο επικός κινηματογράφος), και για να θυμηθούμε λίγο ακόμα τα καλτ sword & sorcery/fantasy films της εποχής, τι θα λέγατε για ένα Krull, ένα Legend, ένα The Sword & The Sorcecer ή ένα Labyrinth (David Bowie και μαριονέτες anyone?).....






Ήταν επίσης η εποχή των cult "teen comedies", ξέρετε τώρα, αμερικάνικου τύπου σχολεία, νέοι με μεγάλα αμάξια και ακόμα μεγαλύτερες καύλες, μπανιστήρι σε cheerleaders ενώ γδύνονται στα αποδυτήρια, κλπ, κλπ. Ταινίες με περιεχόμενο και άποψη, ιδανικές για να εμπλουτίσουν τη φαντασία, τις ονειρώξεις (και την παλάμη) των εφήβων της εποχής, για παράδειγμα το "Porky's", "Η εκδίκηση των Nerds", "Fast Times at Ridgmont High", η μεταγλωττισμένη και καλτ όσο δε πάει άλλο σειρά "Γρανίτα από Λεμόνι" και όλα τα σχετικά. Ταινίες οι οποίες μας έμαθαν ορισμένα πολύτιμα μαθήματα γύρω από τη ζωή: 1) Πρώτον, οι τυχαίες μα βολικές τρύπες σε τοίχους δωματίων τα οποία κατακλύζονται από πανέμορφες γυναίκες, που όλες μαζί ανέμελες κάνουν το ντους τους, ανήκουν στη σφαίρα του φανταστικού, περισσότερο και από τον Άη Βασίλη. 2) Δεύτερον, απορείς γιατί έχουμε εισάγει τα πάντα από την Αμερική, ταινίες, φαγητά, κουλτούρα, κλπ, κλπ, αλλά όχι και τις cheerleaders στα Λύκεια. 3) Τρίτον, το να είσαι nerd μερικές φορές αποδίδει ρε γαμώτο! Απλά θα χρειαστεί αρκετό καιρό, περισσότερο από τις δύο ώρες που κρατάει μια ταινία...!

Να προσθέση πως η τάση αυτών των ταινιών είχε ήδη ξεκινήσει από την δεκαετία του '70, απλά κατά τα eighties καθιερώθηκε και απέκτησε τη μεγαλύτερη δημοτικότητα της. Και φυσικά βρήκε τους κατάλληλους εγχώριους μιμητές στη χώρα μας. Τολμώ να πω πως απ' όλα τα είδη ταινιών, μόνο σ'αυτό ειδικά ο ελληνικός κινηματογράφος διέπρεψε κατά την συγκεκριμένη δεκαετία, κοντράροντας στα ίσια (αν όχι ξεπερνώντας) τα εισαγώμενα προιόντα... Περισσότερα γι' αυτό παρακάτω.




("The Blues Brothers", μια ταινία που άφησε εποχή και σύστησε σε μεγάλο μέρος του λευκού κοινού την μαύρη μουσική - η αλησμόνητη ελληνική μετάφραση της ήταν "Οι Ατσίδες Με τα Μπλε", άνετα στις πιο άκυρες μεταφράσεις όλων των εποχών)


Σε επίπεδο κωμωδίας η δεκαετία του '80 μας έδωσε και αρκετά άλλα διαχρονικά διαμάντια, ταινίες τις οποίες και σήμερα θεωρώ από τις πιο ξεκαρδιστικές που έχουν γίνει ποτέ. Αναφέρομαι σε κείνες τις ανεπανάληπτες gag παρωδίες/φαρσοκωμωδίες/ό,τι ναναι ταινίες τύπου "Airplane!" ("Μια Απίθανη Πτήση" ο ελληνικός τίτλος αν θυμάμαι καλά), "Top Secret" ("Άκρως Τρελό και Απόρρητο") και "Τρελές Σφαίρες", όλες από το ίδιο team δημιουργών, που αν μη τι άλλο είναι υπεύθυνες για ορισμένα από τα ποσοστά εγκεφαλικής δυσλειτουργίας που αντιμετωπίζουμε ως σήμερα. Τις ευχαριστούμε γι' αυτό.




(σκηνή από το "Airplane!" του 1980)



Δύο ταινίες της δεκαετίας θέλω να ξεχωρίσω. Το ένα ήταν το "Stand By Me", βασισμένο στο βιβλίο του Stephen King "The Body". Το άλλο ήταν το "Karate Kid". H πρώτη ταινία ανέδειξε μια νοσταλγία για μια εποχή που χάθηκε και πιστεύω σημαίνει πολλά για όσους από μας είχαμε την τύχη να τη δούμε τότε, μικροί κατά την δεκαετία του '80, που είχε προβληθεί για πρώτη φορά.

Για το Καράτε Κιντ πάλι τα λόγια είναι περιττά. Πιστεύω πως αντιπροσωπεύει όσο καμία άλλη το πνεύμα των '80ς. Ο ήρωας του είναι ένας μέσος (με όλη τη σημασία της λέξης) νέος της εποχής, ο οποίος αντισταθμίζει τις δυσκολίες που του προέκυψαν και τις προσωπικές του ανασφάλειες με το να κατορθώσει να κερδίσει ύστερα από προσωπικό αγώνα όλους τους αντιπάλους του, μαζί και το κορίτσι στο τέλος. Το πλέον αντιπροσωπευτικό φιλμ για μια εποχή που κήρυττε: "ξεπέρασε τις δυσκολίες, πίστεψε στον εαυτό σου, γίνε ο καλύτερος!".






Ο μέσος αυτός νέος ο οποίος κατορθώνει το (φαινομενικά) ακατόρθωτο και πετυχαίνει τους σκοπούς του, θα παραχωρήσει στην πορεία τη θέση του στον superstar, τον εξωπραγματικό, τον τέλειο. Βλέπετε, τον ρόλο του Καράτε Κιντ στα '80ς τον υποδυόταν ένας άγνωστος ως τότε ηθοποιός. Η ίδια ταινία αν γυριζόταν τη δεκαετία του '90 σίγουρα θα χάριζε τον βασικό ρόλο σε κάποιο μεγάλο και πιασάρικο όνομα. Εξώκοσμοι stars βέβαια υπήρχαν ήδη από γεννησιμιού του Hollywood, από την δεκαετία του '20, αλλά τότε δεν είχαμε τα σκάνδαλα και τους παπαράτσι και τη γενικότερη παρακμή, και στην τελική, μιλάμε για ιερά τέρατα του κινηματογράφου.

Μια ταινία όπως το "Καράτε Κιντ" λοιπόν, με την απλή αισιοδοξία της, το αγόρι της διπλανής πόρτας ως πρωταγωνιστή, και το ελπιδοφόρο μήνυμα της (και τη μουσική των Bananarama από πίσω) θεωρώ πως χαρακτηρίζει πλήρως τη δεκαετία του '80.



(αυτή η σκηνή από το "Καράτε Κιντ" είναι απλά αλησμόνητη για όλους όσους μεγαλώσαμε μ'αυτήν την ταινία)



Ο μέσος άνθρωπος έμελλε να κάνει πάλι την εμφάνιση του στην οθόνη στις μέρες μας, μόνο που τώρα θα πρωταγωνιστούσε στα τηλεοπτικά reality. Τα eighties ήθελαν να αναδείξουν τον υπεράνθρωπο μέσα από τον απλό, μέσο άνθρωπο, μέσα από αφελή μεν, αισιόδοξα δε σενάρια κινηματογραφικών ταινιών. Σήμερα το κύριο προϊόν που αναδεικνύεται, προβάλλεται και επιδεικνύεται είναι η μετριότητα του κάθε μαλάκα (ή η μαλακία του κάθε μέτριου, πάρτε το όπως θέλετε), ο οποίος μετατρέπεται σε πρωταγωνιστή της οθόνης, απλά και μόνο γιατί παρουσιάζεται όπως είναι ακριβώς, μπροστά σε μια κάμερα. Δεν υπάρχει σενάριο, δεν υπάρχει θέμα, δεν υπάρχει ιστορία. Μόνο εσύ, μια κάμερα, και ο κόσμος που σε βλέπει.

Τελικά η κάμερα και όχι το πρόσωπο είναι ο βασικός πρωταγωνιστής του σήμερα.


Eighties - Σήμερα: 7-6




(Michael Jackson & E.T. Ναι, ήταν πιο "αθώα" τότε.)



Μουσικές Στιγμές '80s: Footloose


Κατά τη δεκαετία του '80 είχαν σημειώσει μεγάλη επιτυχία νεανικές ταινίες με μουσικοχορευτικό περιεχόμενο, για παράδειγμα το Flashdance και το Dirty Dancing, οι οποίες φυσικά συνοδεύονταν και από το αντίστοιχο soundtrack! Όλη η αισιοδοξία και το πνεύμα της εποχής είναι εμποτισμένο μέσα τους! Μία από τις ταινίες της εποχής που πολλοί απο μας θυμόμαστε ήταν το Footloose. To τραγούδι είναι του Kenny Loggins και είναι τόσο eighties, όσο και διαχρονικό. Και φυσικά σε ξεσηκώνει και σε κάνει να θες να χορέψεις!







Και οι Ελληνικές Ταινίες της Εποχής?



Καλός ελληνικός κινηματογράφος υπήρχε και τότε, και - ευτυχώς - υπάρχει και τώρα. Όχι σε μαζική κλίμακα μεν, ωστόσο, όπως και με τη μουσική και με τις τέχνες γενικότερα, πάντα υπάρχουν οι δημιουργοί εκείνοι που κάνουν τη διαφορά.

Ωστόσο εδώ θα σταθώ σε μια συγκεκριμένη πλευρά του ελληνικού κινηματογράφου της εποχής. Αν αναφέρομαι σε σύγχρονη μετριότητα που προβάλλεται συνειδητά και σκόπιμα από τα Μέσα, τι θα έπρεπε να πω για την αποθέωση του κιτς που υπήρξε πλήθος ελληνικών παραγωγών της εποχής? Η δεκαετία του '80 ήταν η εποχή του "Ρόδα, Τσάντα και Κοπάνα", του Ψάλτη, του Μιχαλόπουλου, του Γαρδέλη, του Ταμτάκου, των "Τσακαλιών", των "Χούλιγκανς" και του "Φυλακές Ανηλίκων".







Περισσότερο και από τον παρηκμασμένο στη χώρα μας κινηματογράφο της δεκαετίας του '80, τα φιλμ αυτά συνέδεσαν το όνομα τους με την εμφάνιση και καθιέρωση του βίντεο. Υπό άλλες συνθήκες δε θα έπρεπε καν να ασχοληθούμε μαζί τους, ωστόσο ταινίες σαν αυτές και οι όμοιες τους έχουν ξεπεράσει πλέον τα όρια του πρώτου κ (κιτς) και έχουν πλέον συνδέσει το όνομα τους με το έτερο κ (το καλτ - τελικά συγγενεύουν πολύ τα δύο αυτά "κ" μεταξύ τους). Θα ήταν υπερβολή εκ μέρους μου να τις χαρακτηρίσω ως "αριστουργήματα ρεαλιστικής τέχνης", ωστόσο η αλήθεια δεν απέχει και πολύ! Πόσο απόλυτα χαρακτηριστικές της εποχής τους υπήρξαν? Και πάλι το ίδιο ανέμελο, ξέφρενο πνεύμα των '80s, δοσμένο με μια ελληνική "τεντυμπόικη" βούλα αυτή τη φορά.





(ο περίφημος "Δράκουλας των Εξαρχείων", εκεί όπου η ροκ κουλτούρα των ελληνικών 80s συνάντησε το καλτ, με αποτέλεσμα μια από τις διαχρονικότερες ταινίες της εποχής)



Φυσικά η επιρροή των αντίστοιχων αμερικάνικων νεανικών φαρσοκωμωδιών είναι εμφανής. Οι ελληνικές όμως υπήρξαν πολύ πιο "ωμές" ρεαλιστικά. Είτε μιλάμε για τη γλώσσα τους, είτε για το στυλ τους, είτε για το χιούμορ τους (ειδικά στις περιπτώσεις που προσπαθούσαν να το παίξουν σοβαρές), είτε για την απεικόνιση της κοινωνίας της εποχής, οι ταινίες αυτές ήταν πολύ μπροστά. Να τονίσουμε εξάλλου πως υπήρξε μια επιτήδευση από την πλευρά τους όσο αφορά την ανύπαρκτη ποιότητα τους - ορισμένες σκόπιμα απέφευγαν κάθε σύνδεση με τον "ποιοτικό κινηματογράφο", ήθελαν να θεωρούνται το ακριβώς αντίθετο της "κουλτούρας".






Για κάποιες λοιπόν η κατακόρυφη πτώση του ποιοτικού επιπέδου ήταν μια σκόπιμη κίνηση, μια μορφή αντίδρασης - άλλες πάλι δεν είχαν καμία άποψη και ήταν απλά πολύ κακές ταινίες!

Δε θα βαθμολογήσω εδώ, οι ταινίες αυτές εξάλλου υπήρξαν αποκλειστικό χαρακτηριστικό των eighties, δεν έχει νόημα να κάνουμε κάποια σύγκριση με το σήμερα. Ωστόσο ένα πράγμα δεν πρέπει να ξεχνάμε. Η Αλήθεια (εξακολουθεί να) βρίσκεται στους Sex Pistols!




Μουσικές Στιγμές '80s: Το κάτω βίντεο συνιστά μια ανθολογία από διάφορα μαργαριτάρια της εποχής των καλτ ελληνικών ταινιών, ανάμεσα στα οποία και η εμφάνιση του Πανούση στον "Δράκουλα των Εξαρχείων"! Τα λόγια πραγματικά είναι περιττά, απολαύστε....







Σεξ, Ψέματα και Βιντεοταινίες



Η δεκαετία του '80 ήταν η εποχή του βίντεο. Πόσο γρήγορα πέρασε εκείνη η εποχή που θέλαμε να γράψουμε την τάδε ταινία από την τηλεόραση, έτσι ώστε να έχουμε να την βλέπουμε ξανά και ξανά, και σκοτωνόμασταν να έχουμε έτοιμη την κασέτα στην ώρα της, μέσα στο βίντεο, με το δάχτυλο σε ετοιμότητα να πατήσει το "rec" με το που τελειώσουν οι διαφημίσεις?

Τώρα και να χάσουμε μια ταινία δεν έγινε και τίποτα. Μα ποιός ασχολείται πια με τα τηλεοπτικά προγράμματα εξάλλου? Αν θέλουμε να δούμε μια ταινία σπίτι μας, τη νοικιάζουμε από ένα κατάστημα dvd και την απολαμβάνουμε με την ησυχία μας - ή την βλέπουμε απευθείας στον υπολογιστή μας μέσω ίντερνετ. Ένα ποσοστό του κόσμου τουλάχιστον. Σαφέστατα είναι πολλοί εκείνοι για τους οποίους η τηλεόραση εξακολουθεί να συνιστά ένα από τα βασικά έπιπλα/ηλεκτρικά αντικείμενα του σπιτιού, παρέα με το πλυντήριο, το κρεββάτι και τον φούρνο.

Ωστόσο η τηλεόραση δε διαδραματίζει τον ίδιο ρόλο στις ζωές μας που είχε κάποτε - με άλλα λόγια, έχει χάσει το μονοπώλιο της. Και αυτό είναι θετικό. Άντε, με το καλό να την ξεφορτωθούμε και πλήρως, ή τουλάχιστον, να ξεφορτωθούμε τη σαβούρα των ελληνικών καναλιών και να κρατήσουμε μόνο την καλωδιακή τηλεόραση. Ένας πόντος για το Σήμερα παρακαλώ!


Eighties - Σήμερα: 7-7







Μουσικές Στιγμές '80s: I Just Called To Say I Love You


Η soul μουσική ξεπήδησε μέσα από το βαθύ ποτάμι της μαύρης μουσικής παράδοσης κατά την δεκαετία του '60, γιγαντώθηκε στα '70s και μπολιάστηκε με την ποπ της εποχής στα '80s. Σε αυτό το τραγούδι ο μεγάλος Stevie Wonder μας φανερώνει μια περισσότερο ποπ πλευρά του και φυσικά το τραγούδι αυτό είναι ουσιώδες μέσα στην απλότητα του, από εκείνα που πολύ μας λείπουν στις μέρες μας.







Ιδιωτική και Κρατική Τηλεόραση



Με ταχείς ρυθμούς το βίντεο έδωσε τη θέση του στο dvd, και αυτό συνυπάρχει πλέον με το ίντερνετ, το οποίο έχει θέσει νέα δεδομένα στον τομέα τόσο της πληροφόρησης όσο και της ψυχαγωγίας. Για το νετ τα είπα παραπάνω, σε γενικές γραμμές θεωρώ περισσότερα τα θετικά που έφερε παρά τα αρνητικά. Θα σταθώ ωστόσο λίγο στον χώρο της τηλεόρασης. Μπορεί ένα ποσοστό κόσμου να την έχουμε βάλει στη άκρη σήμερα, παραμένει όμως ένα άκρως ισχυρό μέσο, με μεγάλη ισχύ και επίδραση πάνω στις συνειδήσεις και στην αντίληψη του κόσμου. Αρκεί να σκεφτούμε τις ειδήσεις για παράδειγμα. Ή τον καταιγισμό των διαφημίσεων. Ή τη σωρεία των εκπομπών απείρου κάλλους, τις οποίες δε θα μπω καν στον κόπο να αναφέρω - είναι η πλειοψηφία όσων προβάλλονται στην σύγχρονη ελληνική τηλεόραση ούτως ή άλλως.

Το ερώτημα εδώ είναι: Πότε ήταν καλύτερη η ελληνική τηλεόραση, τότε ή τώρα? Λοιπόν, για να θυμηθούμε.

Καθ' όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του '80 τα Μέσα Ενημέρωσης στη χώρα μας ανήκαν εξ' ολοκλήρου στον δημόσιο, ή πιο σωστά, στον κρατικό τομέα. Δεν υπήρχαν ιδιωτικοί σταθμοί, και ό,τι υπήρχε από αυτούς ήταν πειρατικό. Τα κανάλια της ελληνικής τηλεόρασης ήταν δύο όλα κι όλα. Στις αρχές της δεκαετίας η ΕΡΤ και η ΥΕΝΕΔ (το κατάλοιπο του στρατού και της Χούντας, με το στρατιωτικό εμβατήριο να παίζει σε καθημερινή βάση). Από τα μέσα της δεκαετίας ως το τέλος της η ΕΡΤ1 και η ΕΡΤ2. Στα τέλη μόλις της δεκαετίας έκανε την εμφάνιση της η δορυφορική τηλεόραση και θυμάμαι ήμουν παιδί τότε και μου φαινόταν κάτι το απίστευτο, όλος αυτός ο πλούτος των καναλιών! Λίγο καιρό μετά, στο λυκαυγές των '90ς, έκανε την θριαμβευτική της εμφάνιση και η ιδιωτική τηλεόραση, με πρωτοπόρο το Mega Channel... Και ο κόσμος τότε στην πλειοψηφία του χαιρέτησε τη νέα αυτή εποχή, ως μια εποχή ελευθερίας και πλουραλισμού, μακριά από τον έλεγχο και τα μονοπώλια της κρατικής τηλεόρασης.






Ήταν εντυπωσιακό όντως πόσο πλουραλιστική μπορούσε να γίνει η απόλυτη ομοιομορφία στην οποία κατέληξε η ιδιωτική τηλεόραση. Πόσοι διαφορετικοί τρόποι υπήρχαν για να πει κανείς το ίδιο πράγμα. Περίπου όπως οι δεκάδες λέξεις που έχουν οι Εσκιμώοι για το "χιόνι" ας πούμε. Παντού οι ίδιες ψυχαγωγικές εκπομπές, οι ίδιες διαφημίσεις, η ίδια ενημέρωση/αποβλάκωση, τα ίδια δημοσιογραφικά κλισέ - επαναλαμβάνονταν περισσότερο και από την λέξη "ίδιος" σ'αυτήν εδώ την πρόταση!

Και φυσικά, το αδηφάγο κυνήγι του κέρδους. Κάποτε κάποιος παρουσίασε ένα show σε ένα κανάλι με μουσικές και χορούς, είδαν τα άλλα κανάλια ότι έχει πέραση και φέρνει χρήματα, έκαναν το ίδιο. Κάποτε κάποιος δοκίμασε να προσθέσει "παράθυρα" στα τηλεοπτικά πάνελ, τους άρεσε, έκαναν οι πάντες το ίδιο. Κλασικές συνταγές, δοκιμασμένες στο εξωτερικό εξάλλου. Το πρόγραμμα κάθε καναλιού λίγο πολύ περιλαμβάνει όμοια πράγματα, δοσμένα μόνο με διαφορετικούς παρουσιαστές. Το περίβλημα διαφορετικό, η ουσία όμως όχι. Η διαφορά? Κάποιοι πουλάνε παραπάνω σε σχέση με άλλους.




(πρόγραμμα τηλεόρασης του 1980)



Τότε ήταν διαφορετικά λοιπόν? Λοιπόν, ας παραθέσω δύο τηλεοπτικά προγράμματα της εποχής! Το ένα από το έτος 1980, το άλλο από το 1987. Πρώτο σοκαριστικό στοιχείο από το πρόγραμμα του 1980: Οι τηλεοπτικές μεταδόσεις ξεκινούσαν στις έξι το απόγευμα! Και τελείωναν μετά τις 12 το βράδυ! Μιλάμε για τηλεόραση με συνολική διάρκεια λιγότερο από 7 ώρες τη μέρα! Αν αθροίσουμε το ημερήσιο πρόγραμμα των δύο μοναδικών καναλιών, έχουμε κάτι λιγότερο από 15 ώρες τηλεοπτικού προγράμματος σε καθημερινή βάση! Αν σήμερα πάλι πάει κάποιος να καταγράψει σε βίντεο όλα τα προγράμματα όλων των εγχώριων καναλιών μιας και μόνο τυχαίας μέρας, ένας μήνας δε θα του είναι αρκετός για να τα παρακολουθήσει όλα. Να μην προσθέσω καλύτερα και την καλωδιακή τηλεόραση σ'αυτά.

Δεύτερο στοιχείο. Ας κοιτάξουμε το περιεχόμενο του προγράμματος. Τρεις φορές ειδήσεις, απόγευμα, νωρίς και αργά το βράδυ. Οι ειδήσεις τότε υπήρξαν πολύ πιο "μονοκόμματες" σε σχέση με την εικόνα που παρουσιάζουν σήμερα: Έβγαινε απλά ένας παρουσιαστής και έλεγε τα νέα, διαβάζοντας τα από χαρτιά που κρατούσε στα χέρια του. Δεν υπήρχαν τα παράθυρα και οι ατελείωτοι διάλογοι μεταξύ των γνωστών σχολιαστών, πολιτικών και δημοσιογράφων, που έχουμε συνηθίσει. Στην μονοτονία (και μονόπλευρη μετάδοση του νέου, χωρίς αντίλογο) του τότε, έχουμε την εικονική ποικιλομορφία και τους ατελείωτους καυγάδες ανάμεσα στα παράθυρα του σήμερα. Και μερικές φορές βλέπουμε ακόμα τα χαρτιά στα χέρια των σημερινών τηλεπαρουσιαστών, τα οποία φυσικά έχουν διακοσμητικό ρόλο πλέον, ίσα για να τα χτυπάει με έμφαση στο τραπέζι και να τα ισιώνει με το πέρας των ειδήσεων ο μαχητικός μας παρουσιαστής. Προσδίδουν ένα κάποιο κύρος, δε μπορείτε να πείτε.

Τρίτο στοιχείο. Το '80 έχουμε στο πρόγραμμα μια εκπομπή κινουμένων σχεδίων, διαφορετική κάθε μέρα - Ένα, δυο τηλεπαιχνίδια (στις ΗΠΑ ήταν η εποχή που σάρωνε ο "Τροχός της Τύχης") - Μερικές μουσικές εκπομπές - Ορισμένα ντοκυμανταίρ-οδοιπορικά, σε ώρες υψηλής τηλεθέασης μάλιστα - Διάφορες σειρές, ελληνικές και ξένες, διαφορετικές ανά μέρα - Εκπομπές με θέμα τους τον κινηματογράφο, τον χορό και το θέατρο, ίσως και καμιά πολιτική εκπομπή (τις Κυριακές φυσικά είχαμε ασφαλώς μετάδοση κάποιου ματς και την "Αθλητική Κυριακή") - Και κάποια ταινία στο τέλος της βραδιάς.

Και ΑΥΤΟ ΗΤΑΝ ΟΛΟ!




(πρόγραμμα τηλεόρασης του 1987)



Πάμε στο πρόγραμμα του 1987 να δούμε τι άλλαξε. Αυτή τη φορά επιλέγω Σαββατοκύριακο.

Έχουμε και λέμε. Το πρόγραμμα τώρα πιο πρωινό, από τις 7.00 μάλιστα την Κυριακή το πρωί με την.... εκκλησιαστική λειτουργία! Και μετά, βλέπουν καλά τα μάτια μου? Κλασική μουσική??? Και εκπομπή μετά "Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα". Πάει, τρελαθήκαμε τελείως. Μετά έχουμε κάποιες σειρές, ντοκυμανταίρ (σε καθημερινή βάση το ντοκυμανταίρ στο τηλεοπτικό πρόγραμμα τότε), κινούμενα σχέδια (το ίδιο), και.... ω, ναι, τώρα ξέρω πως μιλάμε για την δεκαετία που μεγάλωσα: Μαγκάιβερ κυρίες και κύριοι! Μπορώ να αφήσω έναν αναστεναγμό ανακούφισης!

Το πρόγραμμα συμπληρώνει η κλασική ταινία, το τηλεπαιχνίδι, τα αθλητικά, οι ειδήσεις. Το Σάββατο πάλι έχουμε κι άλλες ταινίες, κι άλλα κινούμενα σχέδια, κι άλλα ντοκυμανταίρ, προβολή συναυλιών, μια αδιαμφισβήτητης αξίας εκπομπή που λέγεται "Η ΕΡΤ2 στη Βουλή", αλλά και ορισμένες ακόμα γνώριμες σειρές από τα eighties, "Αυτός, Αυτή και τα Μυστήρια" και "Bill Cosby"!

Συμπέρασμα? Το πρόγραμμα τότε ήταν πολύ περισσότερο "κρατικίστικο", (για παράδειγμα οι εκκλησιαστικές εκπομπές τις Κυριακές), ελεγχόμενο από μια κεντρική πηγή η οποία θεωρούσε πως "αυτά οφείλει να βλέπει ο κόσμος", αλλά ήταν και περισσότερο ουσιώδες παράλληλα. Δεν υπήρχαν τηλεοπτικά σκουπίδια. Κάποιες εκπομπές όπως τα ντοκυμανταίρ ή οι μουσικές εκπομπές περιλαμβάνονταν στο καθημερινό πρόγραμμα, έφερναν-δεν-έφερναν τηλεθέαση. Και πιστέψτε με, τις έβλεπε ο κόσμος. Οι διαφημίσεις υπήρχαν μεν, το χρήμα και το κέρδος όμως δεν έπαιζε τον καθοριστικό ρόλο που παίζει τώρα. Από την άλλη δε μπορούμε να αρνηθούμε πως μια γενικότερη μιζέρια υπήρχε στην τηλεόραση της εποχής, και ίσως, μια υπερβολική σοβαροφάνεια. Τι είναι καλύτερο τελικά, η σοβαροφάνεια, ή τα καραγκιοζιλίκια, ο απρόσωπος, τυπικός παρουσιαστής των '80s ή ο φιλικός "παρουσιαστής της διπλανής πόρτας" του σήμερα?






Η καλύτερη τηλεόραση αν θέλετε τη γνώμη μου είναι η καλωδιακή τηλεόραση. Εκεί που δεν υπάρχουν διαφημίσεις, δεν τίθενται θέματα τηλεθέασης, δεν υπάρχει έλεγχος και μονόπλευρη ενημέρωση, μόνο εκπομπές της αρεσκείας σου. Αν όμως είχα να διαλέξω αναγκαστικά ανάμεσα στην κρατική τηλεόραση όπως ήταν τότε και στην τηλεόραση (κρατική και ιδιωτική) όπως είναι σήμερα, θα επέλεγα την παλαιότερη. Ναι, ήταν φτωχή, "μίζερη" και καθόλου διασκεδαστική σε σχέση με τον πλούτο της ιδιωτικής τηλεόρασης που ακολούθησε, ωστόσο ποιος είπε πως θα έπρεπε να αντλούμε την διασκέδαση μας από ένα τηλεοπτικό κουτί?

Η τηλεόραση εξάλλου είναι εκ φύσεως μέσο που βασίζεται την παθητικοποίηση του δέκτη σε σχέση με τον πομπό: Δέχεσαι αυτό που σου δίνουμε ή δε το δέχεσαι και δε μας βλέπεις, δεν έχεις τη δυνατότητα οποιασδήποτε άλλης διαμεσολάβησης. Επομένως αν είναι να σου σερβίρουν κάτι στο πιάτο, ας είναι οι εκπομπές όπως ήταν τότε, σε σχέση με τα τωρινά σκουπίδια.

Αν και ένα πιάτο σαν αυτό θα έπρεπε να το απορρίψουμε εξαρχής. Το περιεχόμενο του έχει λήξει από καιρό.


Eighties - Σήμερα: 8-7




(θυμάστε τον Max?)



Μουσικές Στιγμές 80s: Running Up That Hill


Ό,τι και να πει κανείς για την μοναδική καλλιτεχνική παρουσία της Kate Bush είναι λίγο. Έκανε την εμφάνιση της στα τέλη της δεκαετίας του '70 και κατά την δεκαετία του '80 κατέκτησε το κοινό δίνοντας μας ορισμένους από τους διαχρονικότερους της δίσκους. Η επιρροή της σε όλο τον μεταγενέστερο art rock χώρο και ειδικά στις γυναίκες μουσικούς είναι πελώρια. Απολαύστε την!







Σειρές, Σειρές, Σειρές!



Αφήνουμε τον πολύπαθο χαρακτήρα της ελληνικής τηλεόρασης, μένουμε όμως στον χώρο της μικρής οθόνης! Για πάμε για ένα γρήγορο πέρασμα από τις ξένες σειρές. Τι έχουμε λοιπόν τα τελευταία χρόνια? Σειρές όπως τα True Blood, Game of Thrones, Spartacus, Lost, Prison Break, Dexter, Breaking Bad, η επανέκδοση του Doctor Who, The Sopranos, The Wire, και άλλες ανήκουν σε κείνες που ξεχώρισαν. Σε γενικές γραμμές μιλάμε για πολύ ωραίες παραγωγές, ανάλογα και με τα γούστα του καθένα πάντα. Αν προσθέσω σ'αυτές την διαχρονική επιτυχία των "ενήλικων" κινουμένων σχεδίων όπως το South Park, το Family Guy, το Futurama και οι πατέρες όλων Simpsons, υπάρχει πολύ πράγμα από καλές σειρές για να δει κανείς.

Όσο αφορά τα eighties.... Ας ρωτήσουμε κάποιον την ακόλουθη απλή ερώτηση: "πες μου μια σειρά με τον David Hasselhoff που αγάπησες πολύ μικρός". Αν σου απαντήσει το "Baywatch", είναι παιδί των '90s και ζει στην άγνοια.

Κι αυτό γιατί ο γνώστης, ο μυημένος, ο άνθρωπος των eighties, χωρίς δεύτερη σκέψη θα αποκριθεί: "Μα, τον Ιππότη της Ασφάλτου φυσικά!"







Εμείς που προλάβαμε τον Κιττ κατά τη δεκαετία του '80 (για όσους δε ξέρουν, ο Κιττ ήταν το εκπληκτικό μαύρο αυτοκίνητο με την τεχνητή νοημοσύνη και δυνατότητα ομιλίας του David Hasselhoff στον "Ιππότη της Ασφάλτου"), εμείς λοιπόν έχουμε να καυχιόμαστε πως ζήσαμε και το Baywatch στα '90s και στην καλύτερη μάλιστα ηλικία: εκείνη του έφηβου που ατενίζει με χαρά τα προσόντα της Pamela Anderson και των λοιπών ναυαγοσωστριών, ενώ ένα μικρό παιδί τι να καταλάβει από τα βαθύτερα νοήματα αυτής της σειράς (μάλλον χρειάζεται ειδική ξεχωριστή ανάρτηση το Baywatch, το οποίο είναι υπεύθυνο για μια από τις πιο καταστροφικές και μαζοχιστικές φαντασιώσεις έχει γεννήσει ποτέ ο ανθρώπινος νους: το να επιθυμεί να πνιγεί στη θάλασσα, μόνο και μόνο για να τον σώσει κάποια από τις θεόρατες ναυαγοσώστριες, παρέχοντας του τα πλούσια ελέη της ως μπρατσάκια, τα οποία και θα κραδαίνει σφιχτά για να επιπλέει στα αφηνιασμένα τα νερά).







Στο μεγάλο δίλημμα "Macgyver vs Κnight Rider" δε μπορώ να απαντήσω! Και οι δύο σειρές στιγμάτισαν την παιδική μου φαντασία! Ίσως να κερδίζει στον πόντο ο πολυμήχανος Μαγκάιβερ, ο άνθρωπος που κατόρθωνε από μια λεμονόκουπα και έναν τρίφτη να φτιάξει ατομική βόμβα. Μεγάλες στιγμές.

Υπήρχαν όμως κι άλλες κλασικές σειρές τότε. "Married With Children", "Miami Vice", "21 Jump Street" (η σειρά που μετέτρεψε σε ίνδαλμα τον Johnny Depp), "Cheers", "Bill Cosby Show", "Family Ties", "Roseanne", "Moonlighting" (στα ελληνικά, "Αυτός, Αυτή και τα Μυστήρια", η σειρά με την οποία γνωρίσαμε τον Bruce Willis), "Dukes of Hazzard", "Saved by the Bell", και άλλες που μου διαφεύγουν (παιδί ήμουν, δεν έβλεπα παρά μια χούφτα απ'αυτές).

Δε μου είχε διαφύγει καθόλου όμως η τρέλα της εποχής με τις σαπουνόπερες. Μέχρι και παιδικά άλμπουμ με αυτοκόλλητα υπήρχαν! Η δεκαετία του '80 ήταν η κατεξοχήν δεκαετία των "soap operas", που ονομάστηκαν έτσι γιατί είχαν συνδυαστεί με τις διαφημίσεις σαπουνιών και απορρυπαντικών που προβάλλονταν στην αμερικάνικη τηλεόραση κατά τις μεσημεριανές ώρες, όταν και όλες οι νοικοκυρές της χώρας συντόνιζαν τα κανάλια τους για να δουν το "Ντάλας", τη "Δυναστεία" ή την "Τόλμη και Γοητεία".




(το καστ της "Δυναστείας" - χμ, ή μάλλον το γυναικείο καστ και ο pater familias)


Κάτι αντίστοιχο έγινε και στα μέρη μας, και η κρατική τηλεόραση της εποχής (αλλά και η ιδιωτική που ακολούθησε) είχαν στο καθημερινό τους πρόγραμμα τις ατελείωτες αυτές σειρές, που έφταναν να επεκτείνονται για χρόνια, ή και δεκαετίες ακόμα - Περιττό να πούμε πως αν οι σειρές αυτές είχαν κάνει τη εμφάνιση τους μερικά χρόνια πριν ο Γερμανός συγγραφέας Μίχαελ Έντε θα σκεφτόταν πολύ σοβαρά να αλλάξει τον τίτλο του βιβλίου του από "Ιστορία Χωρίς Τέλος" σε "Ατίθασα Νιάτα" ή κάτι τέτοιο. Το βιβλίο του Έντε τελείωνε - οι σαπουνόπερες μπορεί και όχι!

Οι σαπουνόπερες έδωσαν άλλη διάσταση στο "american dream", προβάλλοντας ειδυλλιακές μεν, επικίνδυνες δε, καταστάσεις ανάμεσα σε εύπορες συνήθως οικογένειες, παραμυθιάζοντας ευχάριστα το ατελείωτο πλήθος των τηλεθεατών τους. Και γω τις παρακολουθούσα όταν υπήρξα ένα μικρό τόσο δα κουνέλι. Τι να κάνουμε. Όλοι τις παρακολουθούσαν!!!

Ανάμεσα στο τότε και στο τώρα λοιπόν στο θέμα των σειρών δεν υπάρχει καλύτερο - απλά διαφορετικό. Εξάλλου και οι σαπουνόπερες έχουν βρει τους αντικαταστάτες τους στις μέρες μας, είτε μιλάμε για τούρκικα σήριαλ, είτε για μεξικάνικα, είτε για κινέζικα (ε, να μην έρθουν κι αυτά κάποτε?), οτιδήποτε. Μένουμε στο ίδιο.




(το καστ της "Τόλμης και Γοητείας", εν έτει 1987 - η σειρά συνεχίζεται ακόμα!!)



Μουσικές Στιγμές '80s: Time After Time


Στα μισά της δεκαετίας του '80 το σκήπτρο για την πιο πετυχημένη ποπ τραγουδίστρια, περισσότερο και από την "φρέσκια" ακόμα Madonna, το διεκδικούσε η Cyndi Lauper! Από τις πλέον χαρακτηριστικές φωνές της εποχής, και μια από τις συμπαθέστερες αναμφισβήτητα τραγουδίστριες της γενιάς της, ο ορισμός του "girl next door", από τις κοπέλες που θα ήθελες να έκανες παρέα ένα πράγμα. Τα τραγούδια της ήταν πιασάρικα μα και ποιοτικά και όμορφα ταυτόχρονα - και φυσικά πέρα ως πέρα χαρακτηριστικά της ξέφρενης και ζωηρής εποχής τους - περίπου όπως το look της ίδιας της Cyndi!







Cartoons of your childhood are always the best cartoons...



Την άνωθεν διάσημη ρήση την εξεστόμισε φουντωτό φονικό κουνέλι σε κάποια εκ των επισκέψεων του εις το εξωτερικόν και την αναπαράγει εδώ εις άπταιστην αγγλικήν, δια να πουλήσει μούρην. Και για κάποιον ακατανόητο λόγο μιλάω με αυτόν τον ηλίθιο τρόπο.

Ο όρος "παιδικά" που λέτε είναι ελλειμματικός. Κάτι αντίστοιχο με τον όρο "μίκυμάους" όταν κάποιος αναφέρεται γενικά στα κόμικς. Υπάρχουν "παιδικά" που απευθύνονται σε παιδιά και άλλα που απευθύνονται σε ενήλικες, το ίδιο και τα κόμικς. Ο όρος "καρτουν" ή "κινούμενα σχέδια" είναι πολύ σωστότερος. Αλλά για κάποιον λόγο, ειδικά τα κινούμενα σχέδια της δεκαετίας του '80 μου εκμαιεύουν πολύ περισσότερο την ονομασία "παιδικά"! Αν κάποια έχουν το δικαίωμα να λέγονται έτσι, είναι αυτά! Όχι γιατί απευθύνονται περισσότερο σε παιδιά σε σχέση με άλλα. Απλά γιατί έχω μεγαλώσει μαζί τους...!







Από όλους τους τομείς της ως τώρα σύγκρισης μου, ο τομέας των κινουμένων σχεδίων είναι και ο πιο φορτισμένος συναισθηματικά. Περισσότερο και από τα παιχνίδια, περισσότερο και από τις ταινίες! Πως να μη θεωρεί κανείς τα εκπληκτικά αυτά καρτούν που προβλήθηκαν τη δεκαετία του '80 ως τα κορυφαία όλων, τουλάχιστον από τις εποχές της δόξας της disney και της warner (μιλάμε για τις δεκαετίες '30 και '40). Η μόνη σειρά κινουμένων σχεδίων που πραγματικά έκανε τη διαφορά μετά τη δεκαετία του '40 νομίζω ήταν οι Flintstones, στα '60s.

Και μετά ήρθαν τα 80s και πραγματικά τα σάρωσαν όλα. He-Man, Στρουμφάκια, Thundercats (από τα κορυφαία όλων των εποχών), G.I.Joe, Transformers, Αστυνόμος Σαΐνης, Duck Tales ("Παπιοπεριπέτειες", αλησμόνητες οι περιπέτειες του Σκρουτζ με τα ανιψάκια!), Muppet Babies (η καρτουνίστικη παιδική εκδοχή των περίφημων Muppets), Sport Billy, Ο Γύρος του Κόσμου σε 80 Μέρες, Gummy Bears (τα "Λαστιχοαρκουδάκια", της disney, από τα αγαπημένα μου μικρός), Scooby Doo (η '80s εκδοχή του), Count Duckulla, Ghostbusters (το animation).... Καθώς και η μεγαλύτερη αδυναμία μου απ' όλες, που χτύπησε σαν κεραυνός στα τέλη της δεκαετίας και δεν άφησε τίποτα όρθιο: τα Χελωνονιντζάκια! (αγαπημένος μου ο Donatello, με τη μωβ κορδέλα - για κάποιον λόγο αντιπαθούσα πολύ τον Raphael - τον κόκκινο -, αλλά με τα χρόνια τον επανεκτίμησα).






Και σα να μην έφτανε το κύμα αυτών των καταπληκτικών εξ Αμερικής κινουμένων σχεδίων, ο ανατολικός γίγαντας έκανε τη δική του θριαμβευτική εμφάνιση στα '80s. Ποιά Κίνα ωρέ, στη δεκαετία του '80 είμαστε! Αναφέρομαι στην Ιαπωνία και στην επέλαση των anime, των ιαπωνικών κινουμένων σχεδίων, που κατέκλυσαν τότε για πρώτη φορά τον πλανήτη. Έχοντας επιρροές τόσο από τα αμερικάνικα καρτούν, όσο και από την παραδοσιακή ιαπωνική τέχνη, τα anime εξελίχτηκαν από τα πρώτα τους βήματα στα '70ς σε κάτι πολύ μεγάλο κατά την δεκαετία του '80, και μας έδωσαν ορισμένα από τα κλασικότερα τους αριστουργήματα. Ο Hayao Miyazaki άνοιξε τον δρόμο των κλασικών ταινιών του με το "Nausicaa of the Valley of the Wind"... Ο δρόμος αυτός θα κατέληγε στα τέλη της δεκαετίας σε διαχρονικά έργα όπως το "Akira". Άλλο μεγάλο anime της εποχής το αντιπολεμικό "Grave of the Fireflies" του Isao Takahata. Και αυτά δεν είναι παρά η κορυφή του παγόβουνου.

Σε επίπεδο παιδικών σειρών ξεχωρίζει η μανία των γιαπωνέζων (κυριολεκτικά) με τα ανθρωπομορφικά ρομπότ, και το sci-fi mecha στυλ που εξαπλώθηκε την εποχή εκείνη. Σειρές όπως το "Macross" και η μεταφορά/διασκευή στις ΗΠΑ και στα μέρη μας με τον περισσότερο γνωστό τίτλο "Robotech", είναι χαρακτηριστικές. Στα '80s επίσης ο Akira Toriyama δημιούργησε τη σειρά που έδωσε νέα διάσταση στη λέξη "ΞΥΛΟ" και το όνομα αυτής "Dragonball". Μεγάλες στιγμές.







Και δεν τελειώσαμε ε! Χρειάζεται να θυμίσω σειρές όπως η "Κάντυ Κάντυ" που προβάλλονταν ανελλιπώς στην ελληνική τηλεόραση, ή το ανεπανάληπτο "Το Θαυμαστό Ταξίδι του Νιλς Χόλγκερσον"? Ειδικά το δεύτερο, μια anime διασκευή σε σειρά του παιδικού βιβλίου της Σουηδέζας Selma Lagerlof, υπήρξε ένα από τα πιο βαθιά και σπαραξικάρδια "παιδικά" που θα μπορούσε να δει ένα παιδί. Πραγματικά αν κάποιος μεγάλωσε με αυτό το καρτούν και δεν έγινε φιλόζωος, πρέπει να έχει κάποιο πολύ σοβαρό πρόβλημα.








Τέλος, το κερασάκι στην τούρτα δεν είναι άλλο από τον θεότρελο Καπαμαρού!!! Το παιδικό με την πιο καλτ μεταγλώττιση όλων των εποχών, και από τα λίγα που επιβάλλεται να το δει κανείς στην ελληνική του εκδοχή.... Ευτυχώς, υπάρχει το ίντερνετ! Όσοι είστε μικρότεροι σε ηλικία και δεν είχατε την τύχη ως τώρα να το δείτε, κάντε τη χάρη στον εαυτό σας και ξεκινήστε πριν είναι αργά!





(Κουίζ: τι προκάλεσε αυτή την έκφραση στον Καπαμαρού? α) η εμφάνιση μιας ωραίας κοπέλας, β) πεταμένα στον δρόμο χρήματα, ή γ) ένα πιάτο μακαρονάδα? Αν απάντησε έστω και ένας ανίδεος το α ή το β ας αποχωρήσει τώρα από το blog παρακαλώ...)



Α, ξέχασα. Πέρα από το κερασάκι στην τούρτα έχουμε και την σαντιγί. Τις ελληνικές παιδικές σειρές που προβάλλονταν από την κρατική τηλεόραση με άλλα λόγια, όπως "Του Κουτιού τα Παραμύθια" και η θρυλική "Φρουτοπία". Καθώς και την εκπληκτική επιμορφωτική γαλλική σειρά, σχετική με τη ιστορία της ανθρωπότητας από την εποχή των δεινοσαύρων μέχρι τον ψυχρό πόλεμο, το όνομα της οποίας ήταν "Μια Φορά και Έναν Καιρό Ήταν ο Άνθρωπος". Όσοι την είδατε, ή είχατε διαβάσει τα βιβλία, ξέρετε για τι πράγμα μιλάω. Σειρά που μου έμαθε πολύ περισσότερα για την Ιστορία απ' ότι χρόνια και χρόνια σχολείου και εξετάσεων...

Πραγματικά, στον τομέα των κινουμένων σχεδίων και παιδικών τα eighties παίζουν μπάλα σε άδειο γήπεδο....


Eighties - Σήμερα: 9-7 (και επιτέλους, η δεκαετία του '80 αρχίζει να προηγείται με κάποια διαφορά! θα την διατηρήσει ως το τέλος?)




(το πρώτο από τη σειρά βιβλίων σε κόμικς, βασισμένα στο περίφημο κινούμενο σχέδιο)



Μουσικές Στιγμές '80s: Take On Me


Το Take on Me από τους A-ha δεν είναι απλά ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά ποπ κομμάτια της εποχής. Είναι και ένα από τα κορυφαία videoclips που έχω δει ποτέ μου, ένας ύμνος απέναντι στην ελευθερία και τη δύναμη της φαντασίας - και φυσικά, μια κατάθεση φόρος τιμής στα κόμικς και τα κινούμενα σχέδια! Απολαύστε μαζί μου.







Τομέας VII - Διάφορα



Βιβλία - Κόμικς - Παιχνίδια Ρόλων



Πλούσια η λογοτεχνική κληρονομιά της δεκαετίας του '80, την οποία δε θα ιχνηλατήσω παρά επιφανειακά. Ήταν η εποχή που έκανε την εμφάνιση του ο Ουμπέρτο Έκο με το κλασικό πλέον "Όνομα του Ρόδου". Η εποχή που ο Μίλαν Κούντερα έγραψε την "Αβάσταχτη Ελαφρότητα του Είναι". Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες τον "Έρωτα στα Χρόνια της Χολέρας". Ο Kazuo Ishiguro τα "Απομεινάρια μιας Μέρας". H Marion Zimmer Bradley το "The Mists of Avalon". Ο Douglas Adams το "The Hitchhikers Guide to the Galaxy". O (αγαπημένος μου) Tom Robbins το "Άρωμα του Ονείρου". Ο Stephen King το "Αυτό".




(από την ελληνική έκδοση του θρυλικού "MAD" , το 1981! Ένα περιοδικό σαφέστατα πολύ μπροστά για το μέσο αναγνωστικό κοινό της χώρας)



Ήταν επίσης η εποχή που ένας μακρυμάλλης, φευγάτος και μουσάτος Βρετανός διέσχισε τον Ατλαντικό και ξεκίνησε να συνεργάζεται με την εταιρία DC, αλλάζοντας για πάντα το πρόσωπο των αμερικάνικων (και όχι μόνο) κόμικς. Και το όνομα αυτού, Alan Moore. Το κόμικ σαν γραπτό είδος ενηλικιώθηκε τότε, κατά την δεκαετία του '80. Η ίδια εποχή που ο Art Spiegelman μας έδωσε το "Maus" και ο Neil Gaiman ξεκίνησε να γράφει το "Sandman".





(Alan Moore, o μάγος των κόμικς)


Και για μας τους fantasy geeks (το έχω αναφέρει και παλιά πως ανήκω σ'αυτή την προσφιλή κατηγορία ανθρώπων), η δεκαετία του '80 υπήρξε η εποχή που καθιερώθηκε το παιχνίδι ρόλων Dungeons & Dragons, εξαπλώθηκε το merchandise του, μετετράπη σε παιχνίδια, videogames, artworks, ταινίες και φυσικά νουβέλες. Οι κλασικές σειρές Dragonlance και Forgotten Realms (που ίσως να μην σημαίνουν τίποτα σε όποιον δεν ασχολείται, αλλά για όσους ξέρουν σημαίνουν πάρα πολλά!) ξεκίνησαν τότε.

Δε θα κάνω κάποια σύγκριση εδώ, δεν έχει νόημα εξάλλου. Ήθελα απλά να θυμίσω μια άλλη πτυχή της εποχής, οι καρποί της οποίας έχουν μείνει διαχρονικοί. Ευτυχώς, ο τομέας της λογοτεχνίας και των κόμικς συνεχίζει (και θα συνεχίζει) να μας δίνει μοναδικά έργα.




(κλασικό d&d artwork της εποχής)



Μουσικές Στιγμές '80s: Downtown Train


Φυσικά καλλιτέχνες όπως ο Tom Waits ανήκουν πέρα και από τα '80s, και από οποιαδήποτε δεκαετία - η μουσική τους βρίσκεται πέρα από τα όρια των εποχών. Ωστόσο ήθελα πολύ να τον συμπεριλάβω στο αφιέρωμα, για τον απλό λόγο πως κατά την δεκαετία του '80 ο Waits έπιασε για πολύ κόσμο το δημιουργικό του ζενίθ, ενώ το "Rain Dogs" του 1985 παραμένει το δημοφιλέστερο άλμπουμ του. Ας πάρουμε λοιπόν το τρένο για την κάτω πόλη και ας ταξιδέψουμε για άλλη μια φορά....







Περιοδικά - Τύπος - Διαφημίσεις



Άσπρο-Μαύρο. Ασπρόμαυρος στην πλειοψηφία του ο Τύπος και οι σελίδες περιοδικών στην χώρα μας, με εξαίρεση κάποια που συμπεριλάμβαναν και ορισμένα έγχρωμα τμήματα - αυτό για τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας τουλάχιστον. Κόμικς στα οποία έγχρωμα σαλόνια τα διαδέχονταν ασπρόμαυρα. Τηλεοράσεις που ποίκιλαν, ορισμένες έγχρωμες, άλλες ασπρόμαυρες - το δεύτερο ήταν πάντως κάτι συνηθισμένο ακόμα σε αρκετά νοικοκυριά.

Στα περιοδικά οι φωτογραφίες σε γενικές γραμμές ήταν λιγότερες, τα κείμενα περισσότερα. Το ίδιο και σε μεγάλο αριθμό διαφημίσεων της εποχής - σήμερα πολλές διαφημίσεις παίζουν αποκλειστικά με το στοιχείο της εικόνας και του σλόγκαν, τότε όμως το συνοδευτικό κείμενο είχε ακόμα σημαντικό ρόλο.




(διαφήμιση βίντεο της εποχής - δείτε πόσο χώρο καταλαμβάνει το κείμενο, το οποίο θεωρούσαν πως προσέδιδε μια "επιστημονική διάσταση")



Πλήθος καλτ διαφημίσεων στην τηλεόραση της εποχής. Σε επίπεδο γενικότερης νοημοσύνης, οι ελληνικές διαφημίσεις δε θα λεγα πως ήταν μπροστά σε σχέση με σχέση με τις σημερινές. Έγιναν όμως χαρακτηριστικές και περιζήτητες με τα χρόνια (αρκεί να δούμε τον αριθμό των views τους στο youtube!), κάτι που πολύ αμφιβάλλω αν θα γίνεται 30 χρόνια μετά με τις τωρινές διαφημίσεις. Αφήστε που τότε οι διαφημίσεις είχαν ποικιλία, δεν αφορούσαν οι 9 στις 10 κινητά τηλέφωνα, συνδέσεις ίντερνετ και αυτοκίνητα! Συν ότι κάποιες απ'αυτές παρουσίαζαν όντως ένα κάποιο ενδιαφέρον, σε εικαστικό και μουσικό επίπεδο....








Πολλά και αγαπημένα τα νεανικά και παιδικά περιοδικά της εποχής.... Τα αγόρια διάβαζαν "Μπλεκ", "Αγόρι", μεγάλη πέραση είχαν για κάποιον λόγο πολεμικά τύπου "Μάχη", "Κράνος", "Πόλεμος", και ουκ περιοδικά με θέμα τους τη μπάλα (ατελείωτα αυτά τα ποδοσφαιρικά κόμικς!), ενώ τα κορίτσια διάβαζαν "Μανίνα", "Κατερίνα" και "Πάττυ". Αγόρια και κορίτσια ξεφύλλιζαν μετά μανίας ασφαλώς "Μίκυ Μάους" (και λοιπά, "Κλασικά", "Μεγάλο Μίκυ", κλπ), "Ποπάυ", "Βαβούρα", "Σεραφίνο" και "Τιραμόλα". Τα "Αστερίξ" και "Λούκυ Λουκ" ασφαλώς ανήκαν τόσο στο αναγνωστικό κοινό των eighties, όσο και σε κείνα των προηγούμενων και επόμενων δεκαετιών...







(Samanth Fox στο εξώφυλλο της "Μανίνας"! Γκρρρρ...)








(τα περισσότερα από τα πάνω εξώφυλλα τα βρήκα από το νετ, τα credits μου σε όλα τα παιδιά που τα σκάναραν και τα μοιράστηκαν μαζί μας)



Το 1983 κυκλοφόρησε το πρώτο τεύχος του περιοδικού "Pixel", το οποίο σημαίνει πολλά πράγματα για όλους τους φίλους των ηλεκτρονικών υπολογιστών και των videogames. Το 1988 κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το "Τρίποντο", το περιοδικό που συνέδεσε όσο κανένα άλλο το όνομα του με τις ένδοξες μέρες του ελληνικού μπάσκετ που διαδέχτηκαν το '87. Και το 1984 κυκλοφορεί με απόλυτα κιτς αισθητική το πρώτο τεύχος του "Heavy Metal", το οποίο τα επόμενα χρόνια θα μετονομαζόταν σε "Metal Hammer".




(τα πρώτα τεύχη των "Pixel" και "Heavy Metal")



(ήταν που ήταν κιτς οι φωτογραφίες των metal αστεριών της εποχής, προσθέστε σε αυτό και τον ελεεινό σχεδιασμό των περιοδικών, και έχετε την πεμπτουσία του καλτ)



Σε γενικές γραμμές ήταν λιγότερα τα περιοδικά τότε, αλλά με σαφώς πολύ μεγαλύτερο αναγνωστικό κοινό. Ο ρόλος του ίντερνετ σήμερα είναι καταλυτικός εδώ. Σε επίπεδο γραφιστικών, στησίματος, αισθητικής και εικόνας τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα στις μέρες μας. Τα περισσότερα περιοδικά τότε ήταν επιεικώς άθλια σε αυτόν τον τομέα. Σε επίπεδο περιεχομένου.... σε γενικές γραμμές εξαρτάται από το περιοδικό. Απουσίαζαν πλήρως πάντως τα κουτσομπολίστικα περιοδικά και ένα τεράστιο ποσοστό της σαβούρας που συναντούμε σήμερα και έκανε για πρώτη φορά την εμφάνιση της προς τα τέλη των '80s και στις αρχές των '90s, παράλληλα με τον ερχομό της ιδιωτικής τηλεόρασης.

Χαρακτηριστικό των εβδομαδιαίων δημοφιλών περιοδικών της εποχής ("Ταχυδρόμος", "Εικόνες", Ένα", κλπ) ήταν ότι απαρτίζονταν σε μεγάλο ποσοστό από κοινωνικοπολιτική θεματολογία, σε συνδυασμό με τα θέματα για τέχνες, νοικοκυριό, ταξιωτικά, κόμικς και άλλα. Ήταν περιοδικά "για όλη την οικογένεια" με άλλα λόγια, με θεματολογία περισσότερο ευρεία, κάτι αντίστοιχο με το πρόγραμμα της τηλεόρασης της εποχής: Μια δόση ταινίας, μια κουταλιά ντοκυμανταίρ, λίγο από αθλητικά, ορισμένα κινούμενα σχέδια, η πολιτική επικαιρότητα, κλπ. Τα χρόνια που θα ακολουθούσαν θα καθιέρωναν άλλου είδους Τύπο, περισσότερο εξειδικευμένο, trashy και απολικίκ παράλληλα, για παράδειγμα περιοδικά αποκλειστικά lifestyle, περιοδικά αποκλειστικά για τηλεόραση, για κουτσομπολιό, κλπ. Κατ' αντίστοιχο τρόπο με την ιδιωτική τηλεόραση, ο τύπος από την δεκαετία του '90 και έπειτα θα γινόταν πολύ περισσότερο ανταγωνιστικός, και θα έριχνε πρόθυμα την ποιότητα για χάρη της εμπορικότητας.






Την περισσότερο δημοσιογραφική παράδοση των περιοδικών όπως ο "Ταχυδρόμος", αν και με μικρότερο εύρος θεμάτων, θα την συνέχιζαν περισσότερο τα περιοδικά-ένθετα των εφημερίδων στις δεκαετίες που θα ακολουθούσαν (όπως το "Ε" της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας, το "Κ" της Καθημερινής, κλπ).

Θέλω να σταθώ στο εκπληκτικό φαινόμενο των γραμμένων με ελληνικούς χαρακτήρες ξένων ονομάτων που βλέπαμε σε διαφημίσεις των eighties, στα κείμενα των περιοδικών, μέχρι και στα οπισθόφυλλα των δίσκων! To αντίστροφο των greeklish ουσιαστικά! Η κάτω διαφήμιση που σκάναρα από περιοδικό της εποχής τα λέει όλα. Εσύ φίλε αναγνώστη έχεις ακούσει τα συγκεκριμένα άλμπουμ των Άνταμ εντ δε Αντς, το Γκρέιτεστ Χιτς των Σάιμον εντ Γκαρφάνκελ, , το καταπληκτικό Δε Σάουντ οβ Ροκ, το αλησμόνητο Που Πας Μι Αμόρ και τα Γκοστ ιν δε Μασίν και Ζενυάτα Μοντάτα των Πόλις - εε, συγγνώμη, των Πολίς? Αν όχι σπεύσε!






Όσο αφορά το κάτω οπισθόφυλλο από την ελληνική έκδοση του δίσκου των Iron Maiden "Somewhere In Time", τα λόγια είναι περιττά! Δείτε την εικόνα που ακολουθεί...

Τότε ή τώρα λοιπόν? Πραγματικά δεν μπορώ να απαντήσω. Όπως φάνηκε από το κείμενο κάποια πράγματα ήταν καλύτερα τότε, κάποια καλύτερα τώρα. Από τη μία το ίντερνετ έχει χαρίσει ένα απεριόριστο φάσμα πληροφοριών σε όποιον είναι διατεθειμένος να τις ψάξει, ενώ η ποιότητα ορισμένων εντύπων έχει σαφέστατα ανέβει, από την άλλη όμως μου λείπουν αρκετά από τα περιοδικά της εποχής - και το γεγονός πως το να αγοράζεις απλά ένα περιοδικό τότε σήμαινε περισσότερα πράγματα απ' ότι σήμερα...

Ας πούμε ότι μένουμε στα ίδια λοιπόν, και ο καθένας βγάζει τα συμπεράσματα του.




("ντον'τ γουέστ γιόρ τάιμ όλγουεης σέρτσινγκ φορ δόουζ γουέηστεντ γήαρς")



Μουσικές Στιγμές '80s: Billie Jean & the Moonwalk


Kαιρός να πούμε δυο κουβέντες για τον Michael Jackson, τον άνθρωπο που έκανε τα eighties δικά του από κάθε άποψη. Το "Thriller" παραμένει εξάλλου το πρώτο σε πωλήσεις άλμπουμ όλων των εποχών, και το θεωρώ μάλλον απίθανο να ξεπεραστεί η πρωτιά του στο μέλλον. Το κάτω βίντεο, με τον Michael να ερμηνεύει μπροστά στο κοινό το κλασικό "Billie Jean", είναι και η πρώτη φορά που είδε ο κόσμος το περίφημο "moonwalk", την απίθανη αυτή χορευτική κίνηση που o Μ.J. "γλιστράει προς τα πίσω". Στιγμές που χάραξαν μια εποχή.







Η Ζωή ενός Παιδιού στα Eighties!



Ήταν ωραία να'ναι κανείς παιδί την εποχή εκείνη. Καταρχάς δεν είχε ξεσπάσει ακόμα η μανία που θα κυριαρχούσε τη δεκαετία του '90 με τα φροντιστήρια και οι μαθητές (ειδικά στις μεγαλύτερες ηλικίες) είχαν σε γενικές γραμμές περισσότερο ελεύθερο χρόνο στη διάθεση τους. Κατά δεύτερο λόγο δεν παρατηρούσες το δυσάρεστο φαινόμενο κάθε παιδί ηλικίας 10 και άνω (και ορισμένες φορές, και μικρότερα...), να έχει το δικό του κινητό τηλέφωνο και να είναι κολλημένο μονίμως πάνω από μια οθόνη - είτε μιλάμε για την οθόνη του κινητού, είτε για εκείνη του υπολογιστή σπίτι...







Για τα κινούμενα σχέδια και τα περιοδικά της εποχής τα είπα. Πέραν αυτών όμως, έχω την αίσθηση πως τα παιδιά τότε έπαιζαν περισσότερο εκτός σπιτιού. Μπορεί να κάνω λάθος, αλλά πραγματικά θυμάμαι μια εποχή που όλες οι πυλωτές των πολυκατοικιών στα μέρη που μένω ξεχείλιζαν από ξέφρενες παιδικές φωνές - μία εκ των οποίων ήταν και η δική μου. Παιχνίδια όπως κρυφτό και κυνηγητό έδιναν και έπαιρναν, γυρνούσαμε στις γειτονιές με ποδήλατα, παίζαμε μπάλα, τρέχαμε εδώ κι εκεί, εξερευνούσαμε αριστερά και δεξιά... Σε τι ποσοστό συμβαίνει το ίδιο σήμερα?...







Τα χαρτάκια Panini και ο μεγάλος τους αντίζηλος, τα Carousel, υπήρξαν μία από τις μανίες της εποχής! Άλμπουμ για πολλά διαφορετικά γούστα, από Στρουμφάκια και Thundercats σε Ποδοσφαιρικά άλμπουμ και σε άλμπουμ σχετικά με τις σαπουνόπερες της εποχής ("Τόλμη και Γοητεία"), το ρεπερτόριο είχε απ' όλα! Λίγα χρόνια μετά, στις αρχές της δεκαετίας του '90, τα αγόρια θα περνάγαμε μια ωραία τρέλα με κάρτες NBA.





(πόσοι από μας είχαμε αρμόνιο CASIO??)



Τα επιτραπέζια υπήρξαν κανόνας τότε, όχι εξαίρεση. Monopoly, Hotel, Γκρινιάρης, Guess Who, Hero Quest, Μυστήρια στο Πεκίνο, και πολλά ακόμα που τώρα μου διαφεύγουν (έχω κάνει και σχετική ανάρτηση για επιτραπέζια στο blog). Οι ρόλοι των φύλων κατα τ' άλλα σαφώς διαχωρισμένοι. Τα κορίτσια είχαν την Bibibo, τα αγόρια είχαν τους Τερατομάχους και τις φιγούρες του He-Man. Ήμουν περήφανος για ένα αυτοκινητάκι ΚΙΤΤ στην συλλογή μου τότε! Πολλά αγόρια είχαμε αυτοκινητάκια τότε. Tα Playmobil και τα Lego υπήρξαν διαχρονική αξία, τότε και τώρα ενώ παίζαμε συχνά και με πλαστελίνη, κατασκευάζοντας πολλά και διάφορα καλούδια. Επίσης, αν και ξεφεύγουμε λίγο από το πλαίσιο της δεκαετίας και εισχωρούμε στα nineties, δε μπορώ να μην αναφέρω παιχνίδια όπως τις Μπουγελόφατσες, με τις οποίες είχαμε τρελαθεί κυριολεκτικά μικροί!








Θυμάστε επίσης τα τσιγάρα-τσίχλες? Πραγματικά κρίμα που τα κατάργησαν, πραγματικά υπήρξαν από τις μεγαλύτερες απολαύσεις της εποχής! (και, όχι κύριοι των επιχειρήσεων και της πολιτικής ορθότητας, δεν ωθούσαν απαραίτητα στο κάπνισμα κάποιο παιδί! Σας το επιβεβαιώνει αυτό το κουνέλι που γράφει στο blog και αντιπαθεί το κάπνισμα).








Άλλη ομορφιά της εποχής τα viewmaster! Σήμερα που κάθε παιδί μπορεί να έχει τα πάντα με ένα κλικ μπροστά από μια οθόνη δε μπορώ να φανταστώ τι χρησιμότητα θα είχαν οι πανέμορφες, κινηματογραφικές και στατικές αυτές εικόνες, που μπορούσες να πάρεις παντού μαζί σου...








Ήταν ωραία εποχή να είναι κανείς παιδί πραγματικά. Ωστόσο θα αποφύγω και εδώ να κάνω το αναμενόμενο: να ρίξω έναν ακόμα πόντο για τα eighties δηλαδή. Ας πούμε ότι δεν είμαι παιδί τώρα για να κρίνω πως περνάνε τα παιδιά σήμερα - μπορεί και αυτά μετά από 20 χρόνια να αναπολούν τα τωρινά χρόνια, τα μετά το 2000, και να τα θεωρούν τα καλύτερα.

Για μας που διαβάζουμε αυτό το κείμενο πάντως η απάντηση στο πότε ήταν καλύτερα είναι εύλογη.... Αυτό είναι και το μόνο που έχει σημασία τελικά. Πιστεύω οι τωρινοί γονείς και οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να πάρουν πολλά μαθήματα από την εποχή εκείνη, και πως περνούσαν τα παιδιά τότε. Και να μιλήσουν στα παιδιά γι'αυτό. Να τα κάνουν να αγαπήσουν τα πιο απλά πράγματα, καθώς και την παρέα των άλλων παιδιών. Τα καλύτερα παιχνίδια είναι πάντα τα ομαδικά παιχνίδια, ακόμα και εκείνα που εμπεριέχουν έναν βαθμό ρίσκου. Να μη φοβηθούν τα βλαστάρια τους να σκαρφαλώσουν έναν φράκτη ή ένα δέντρο, να τρέξουν, να χτυπήσουν. Πόσες και πόσες φορές μικροί γυρνούσαμε σπίτι με ματωμένα τα γόνατα? Ε λοιπόν, επιβιώσαμε.

Με λίγα λόγια, χρειάζεται να γεμίσουν ξανά οι πυλωτές από παιδικές φωνές.





(μπράβο στον φίλο που ανέβασε αυτή τη φωτογραφία με τις μπουγελόφατσες! δυστυχώς έχω χάσει τη δική μου συλλογή, όσοι τις πρόλαβαν γνωρίζουν τι τρέλα υπήρξε μ'αυτές!)



Μουσικές Στιγμές '80s: Hazy Shade of Winter

Μέσα σ' όλα η δεκαετία του '80 ανέδειξε και ουκ ολίγα all-girl groups. Ένα από τα πλέον πετυχημένα υπήρξαν οι Bangles, οι οποίες πέρα από πολύ ωραία ποπ-ροκ τραγούδια χάρισαν και ουκ ολίγες νυχτερινές φαντασιώσεις στον αντρικό νεαρόκοσμο της εποχής... Το Hazy Shade of Winter είναι φυσικά η πασίγνωστη και απόλυτα πετυχημένη διασκευή τους στο ομότιτλο κομμάτι των Simon & Garfunkel. Σε ένα αφιέρωμα με θέμα του τον χρόνο, πόσο ταιριάζουν οι στίχοι "Time, Time, see what's become of me...."







Τομέας VIII - Μουσική



Επιμένετε λοιπόν! Επιμένετε να αναφερθώ ξεχωριστά στην μουσική της εποχής, σα να μην έφταναν όλα αυτά τα "μουσικά διαλείμματα" που έχουμε κάνει ως τώρα! Λες και δεν επαρκούν για να καταλάβει κανείς για τι δεκαετία μιλάμε.

Θα προσπαθήσω να είμαι περιεκτικός. Η μουσική της δεκαετίας του '80 από μόνη της θα χρειαζόταν όχι ξεχωριστή ανάρτηση, αλλά ξεχωριστό blog! Τα βίντεο που έχω παραθέσει ως τώρα πιστεύω επαρκούν, αλλά για χάρη της πληρότητας ας πω δυο σχόλια παραπάνω. Καταρχάς δεν τίθεται θέμα για το αν βγαίνει καλή μουσική σήμερα, ασφαλώς και βγαίνει, όσο υπάρχουν άνθρωποι και θέληση για πειραματισμό, έκφραση και δημιουργικότητα η μουσική θα δίνει πάντα κάτι νέο.




(Eddie Van Halen, και το παίξιμο της ηλεκτρικής κιθάρας ποτέ δε θα ήταν το ίδιο μετά από τις καινοτομίες που εισήγαγε)



Αλλά αυτό το πανδαιμόνιο μουσικών στα 80s ήταν το κάτι άλλο. Κάποιος θα τόνιζε εδώ πως σε σύγκριση με τις δεκαετίες που είχαν προηγηθεί ('50, '60, και '70), τα 80s γνώρισαν μια γενικότερη "παρακμή". Είναι γεγονός πως ορισμένες μουσικές οι οποίες μας είχαν δώσει αριστουργήματα στο παρελθόν είχαν μια οπισθοχώρηση κατά την δεκαετία του '80. Για παράδειγμα το progressive και το κλασικό rock, η soul και η jazz είχαν δει και καλύτερες μέρες. Παράλληλα η καθολική επικράτηση του συνθεσάιζερ σαν μουσικό όργανο είχε ως αποτέλεσμα πολλοί μουσικοί και συγκροτήματα να το χρησιμοποιούν αλόγιστα, μειώνοντας σε σημαντικό ποσοστό την μουσική αλληλεπίδραση μεταξύ των μελών του συγκροτήματος, όπως γινόταν παλιότερα. Πολλοί ντράμερ αντικαταστάθηκαν από drum machines και ουκ ολίγα συγκροτήματα κατέφυγαν στην φαινομενική διευκόλυνση των ηλεκτρονικών ήχων, χωρίς ωστόσο να κατέχουν εκείνα τα στοιχεία της μουσικής ιδιοφυΐας που χαρακτήριζε του πρωτοπόρους της ηλεκτρονικής μουσικής της δεκαετίας του '70.

Το αποτέλεσμα ήταν να βγει πολύ κακή μουσική την εποχή εκείνη.

Ωστόσο αυτό δεν ήταν παρά μια πλευρά μόνο της δεκαετίας του '80, μία από πολλές. Ας μιλήσουμε για την ποπ της εποχής και ας συγκρίνουμε ένα σύγχρονο mainstream club και τα άχρωμα μπιτάκια του με την χορευτική μουσική των eighties. Εκείνη στις ντισκοτέκ. Ναι, ήταν ποπ, ήταν μουσική "τσιχλόφουσκα" όπως θα έλεγε κάποιος, εύπεπτη και προορισμένη για μαζική κατανάλωση, αλλά ποτέ άλλοτε δεν είχαν τόσο ωραία γεύση οι τσιχλόφουσκες όσο τότε! (Αφήστε που αν πάρουμε την ιστορία της ίδιας της ροκ (και όχι μόνο) μουσικής και δούμε ποιά η σχέση της με την λεγόμενη "ποπ" θα αναθεωρήσουμε και περί ποπ, αλλά αυτό είναι θέμα για μια άλλη ανάρτηση).




(Depeche Mode: ήξεραν όσο λίγοι πως να χειρίζονται την νέα τεχνολογία και τα synthesizers, και πάνω απ'όλα, πως να γράφουν πραγματικά όμορφα τραγούδια)


Μπορούμε να αναφερθούμε λίγο παραπάνω στην ελληνική ποπ. Ας συγκρίνουμε με σύγχρονα τραγούδια και ερμηνευτές (δε λέω "καλλιτέχνες", έλεος, αποκαλείται το κάθε μηδενικό "καλλιτέχνης"). Μουσικά δε στέκει καμία σύγκριση ανάμεσα στο πιασάρικο ελληνικό ποπ/ροκ των eighties και στο λαικό/μπουζουκο/σκυλοκαψούρικο τωρινό ποπ. Στιχουργικά έχουμε τη μέρα με τη νύχτα. Όχι πως οι στίχοι της ποπ της εποχής ήταν καμιά υψηλή ποίηση. Δεν υπήρχε όμως αυτή η ατελείωτη μουρμούρα/μιζέρια/κλάψα/καψουροκατάσταση που ακούς παντού σήμερα αριστερά και δεξιά σου και σου ρχεται να ξεράσεις. Και φυσικά οι ίδιοι οι τραγουδιστές τότε είχαν μια εντελώς διαφορετική εικόνα σε σχέση με εκείνη του ψωνισμένου "celebrity" που πλασάρουν τα σύγχρονα μεγάλα ονόματα της κακιάς ώρας και αναπαράγει αδιάκοπα ο trash τύπος και η τηλεόραση.






Πάμε σε μερικά παραδείγματα, τα οποία έχω παραθέσει μέσα στους τίτλους των τραγουδιών, σε links. Δεν έχετε παρά να κάνετε κλικ για να μεταφερθείτε σε μια άλλη πραγματικότητα...

Έξω από τη ντισκοτέκ, την Παλιά Ντισκοτέκ παρκάρει μια Θωρακισμένη Μερσεντές. Εντός, Τα Κορίτσια Ξενυχτάνε μ' Ένα Μυστικό και λες είναι σα να μπαίνει η Άνοιξη.

Λίγο πιο πέρα, κάθεται μονάχος του ένας Νοσταλγός του Ροκ 'εν Ρολ. Θυμάται μια κοπέλα, την Φανή. Πόσο θα ήθελε να βρισκόταν τώρα αλλού, σε κείνη την παραλία, τότε που την είχε κοιτάξει στα μάτια και της είχε κάνει εκείνη την Ερωτική Εξομολόγηση! Εκείνη δεν είπε τίποτα, παρά δύο μόνο λέξεις. Φίλα με. Απόψε Λέω Να Μη Κοιμηθούμε, της είπε εκείνος, κοιτάζοντας την ζωηρά, μ'ένα χαζό χαμόγελο χαραγμένο στο στόμα. Πιασμένοι χέρι χέρι είχαν βγάλει τη νύχτα όλη, στην ακρογιαλιά, εκείνο το Καλοκαιράκι.






Τώρα μονάχος του παρατηρεί τον κόσμο να χορεύει. Έπρεπε να βρίσκεται αλλού τώρα, μαζί της, σ' εκείνα τα μπαράκια που τόσο τους άρεσε να συχνάζουν, όχι εδώ. Είπες Πως μ' Αγαπάς, σκέφτηκε, αλλά ήταν μια κουβέντα που σκόρπισε σαν φύλλα στον άνεμο.

Μόλις τότε πρόσεξε την κοπέλα δίπλα του, με το βαθύ βλέμμα και το αμήχανο χαμόγελο στα χείλη. Τ' όνομα της Σερενάτα. Είχε και κείνη μια αντίστοιχη πονεμένη ιστορία πίσω της, είχε έρθει με την φίλη της την Μαίρη (η οποία δεν ήταν τίποτα το special, το καταπληκτικό) για να διασκεδάσει, να ξεχάσει, αλλά για κάποιον λόγο δε κατάφερνε ούτε το ένα ούτε το άλλο. Η Μαίρη την είχε αφήσει μόνη και η Σερενάτα απέμενε να παρατηρεί τον κόσμο γύρω της να γλεντάει και να ξεσαλώνει, ενώ η ίδια ένιωθε εντελώς εκτός κλίματος. Που Βαδίζουμε, σκεφτόταν. Ο νους και κείνης σε Θάλασσες και ακρογιαλιές.

Λέω να δώσω καλό τέλος στην ιστορία. Μ' αυτά και μ'αυτά λοιπόν ο φίλος και η φίλη μας γνωρίστηκαν. Ξέρετε, κλεφτές ματιές, διακριτικά χαμόγελα, ανταλλαγή τηλεφώνων, η πρώτη έξοδος... μέχρι να καταλήξουν όλα σε σωστό Τσικαμπούμ! Και η κατάληξη δεν ήταν άλλη παρά ξέφρενο Ροκ 'εν Ρολ στο Κρεββάτι....

Αυτά ήταν τα eighties παιδιά! Και αν έδωσα μια δόση από Άρλεκιν στην πάνω αφήγηση, τυχαίο δεν είναι! Το εύλογο ερώτημα που προκύπτει μετά απ' αυτά είναι: Γιατί τόση μιζέρια, τόση υποκρισία, τόση γελοία γυφτογκλαμουριά σήμερα?? Να δεις που τελικά οι τυπάδες των 80s Θα Μας Λέγανε Μαλάκες (αν μας έβλεπαν).








Μουσικές Στιγμές '80s: Γιουσουρούμ


O Νικόλας Άσιμος υπήρξε ο σκοτεινός αντίλογος, η ένοχη συνείδηση, η "καμπούρα στην πλάτη" των αισιόδοξων και επιπόλαιων eighties. Ένας ποιητής και τραγουδοποιός ξεχωριστός από οποιαδήποτε άλλη περίπτωση μουσικού, μας άφησε όταν θεώρησε πως ο κόσμος αυτός δεν τον χωράει πια. Ο Άσιμος ήταν πέρα από την εποχή του, από όλες τις απόψεις. Τι θα έλεγε άραγε για τον κόσμο και την κοινωνία μας σήμερα?







Eε, Κούνελε, και οι Άλλες Μουσικές???


Επιμένετε κι άλλο! Αλήθεια, θέλετε να επεκταθώ κι άλλο για την μουσική και να κάνω συγκρίσεις?? Δεν αρκούν όλα όσα έχουμε πει ως τώρα?!





(Prince & The Revolution, και η pop/funk των eighties γνώρισε ορισμένες από τις ποιοτικότερες της στιγμές)



Πολύ συνοπτικά. Η δεκαετία του '80 ήταν χρυσή για την ελληνική εναλλακτική, ροκ, πανκ και new wave σκηνή - Σε διεθνές επίπεδο η ποπ της εποχής υπήρξε μίλια φωτός μπροστά από την τωρινή, ενώ η synthpop μουσική σκηνή είναι ταυτισμένη με τα '80s - Τότε είχαμε την ανάδειξη της alternative rock σκηνής από τα στρώματα του underground και την ύστερη φάση του post punk, με συγκροτήματα όπως REM, Sonic Youth, Pixies, Talking Heads, The Cure, The Smiths, Echo & The Bunnymen, New Order, New Model Army, κλπ - Τότε ξεπήδησαν τα σκιερά παιδιά των Joy Division, της Siouxsie και των Bauhaus, κοινώς, οι πρώτοι goths - Η αμερικάνικη punk σκηνή με ονόματα όπως Bad Religion και Dead Kennedys γνώριζε μεγάλες δόξες - Για τους ατελείωτους πειραματισμούς της ανερχόμενης industrial μουσικής δεν μίλησα, το αναφέρω τώρα λοιπόν. Cabaret Voltaire, Einsturzende Neubauten, Skinny Puppy, Ministry, μια ενδεικτική γεύση.

Τότε ξεπήδησε και η περισσότερο φολκλορική new age μουσική, χαρίζοντας μας ατελείωτα και ανεξερεύνητα μουσικά ηχοτρόπια, ενώ η world/ethnic μουσική γνώρισε σημαντική άνθηση γενικώς - Ο ηλεκτρονικός ήχος μας έδωσε αρκετές πατάτες αλλά είχε και μεγάλες στιγμές, για παράδειγμα η εμφάνιση της EBM μουσικής, ενώ στα '80s αναδείχτηκε για πρώτη φορά το χιπ χοπ και η ραπ - Και φυσικά, τότε είδαμε την απογείωση του heavy metal και των βασικών του παρακλαδιών (thrash, epic, power, progressive, death), το οποίο κατά τη δεκαετία του '80 παρέδωσε τα σημαντικότερα και διαχρονικότερα του αριστουργήματα.




("Madonna, πόρνη ή αληθινό ταλέντο", του ερώτημα του "Ποπ και Ροκ", εν έτει 1985 - ερώτημα που φυσικά σήμερα δεν έχει κανένα απολύτως νόημα, τότε όμως πραγματικά απασχολούσε τον κόσμο, ο οποίος δεν είχε ποτέ ξανά συνδυάσει σε τέτοιο βαθμό την ποπ μουσική με την σεξουαλική πρόκληση και το αντίστοιχο image)





(οι Venom και οι Slayer, σε χαρακτηριστική μεταλ πόζα της εποχής - και γεννηθείτω thrash)


Θέλετε να μιλήσω για τη γέννηση του MTV το έτος 1981, και για το γεγονός πως ήταν πολύ διαφορετικό κανάλι τότε? Για την εκτόξευση του videoclip σαν δημιουργικό έργο και για την ένταξη του υπερθεάματος στη μουσική? (είτε μιλάμε για videos, είτε για live συναυλίες). Και μια που μιλάμε για videoclips, δε θα ξαναδεί ο κόσμος μορφές όπως ο Michael Jackson, ο οποίος κατά τη δεκαετία του '80 κατόρθωσε το ακατόρθωτο, να αγγίξει (ή και να ξεπεράσει ακόμα) σε δημοτικότητα και σε ποσοστά υστερίας του κόσμου αστέρια όπως οι Beatles και ο Elvis.

Παρά τις ατέλειες της εποχής, η δεκαετία του '80 μουσικά άφησε τεράστια κληρονομιά, επομένως δε μπορούμε παρά να της δώσουμε άλλον έναν πόντο - πόντο τον οποίο θα έπαιρνε ούτως ή άλλως μόνο και μόνο για την ελληνική ποπ/ροκ της εποχής σε σχέση με τη σημερινή.


Eighties - Σήμερα: 10-7






Μουσικές Στιγμές '80s: Am I Evil


Το hard rock των '70s είχε παλιώσει. Το progressive rock μας είχε δώσει τα καλύτερα του φρούτα. To punk ήταν δυναμικό μεν, αλλά πολύ απλοϊκό. Τι έμελλε να κάνουν λοιπόν οι νέοι εκείνοι μουσικοί που ήθελαν να παίξουν σκληρή, επιθετική μουσική μεν, η οποία να θέτει και κάποιον παράγοντα μουσικής πρόκλησης δε? Πολύ απλά, μπορούσαν να παίξουν heavy metal! Η Αγγλία είχε την τιμητική της εδώ, καθώς στις αρχές της δεκαετίας γέννησε το λεγόμενο "New Wave of British Heavy Metal", εν συντομία, NWOBHM. Πολλές και σπουδαίες οι μπάντες που αναδείχτηκαν από αυτό, και οι Diamond Head υπήρξαν μία από αυτές. Η επιρροή που άσκησαν σε συγκροτήματα μεγαθήρια όπως οι Metallica είναι αναμφισβήτητη...







Συναυλίες



Ωστόσο, για να είμαι ακριβοδίκαιος. Σε έναν και μοναδικό τομέα θα έλεγε κανείς πως είμαστε καλύτερα τώρα σε σχέση με τότε, και αυτός είναι ο τομέας των συναυλιών. Οι συναυλίες σήμερα είναι πολύ περισσότερες σε σχέση με τις μετρημένες στα δάχτυλα που είχαμε τότε, και σε πολύ καλύτερους συκαυλιακούς χώρους, σωστά? Σιγά, σιγά τα φεστιβάλ μας προσεγγίζουν την αξία των αντίστοιχων ευρωπαικών φεστιβάλ, σωστά?...

Κι όμως! Να είστε σίγουροι πως όσοι έζησαν τον συναυλιακό παλμό της δεκαετίας του '80 δεν αισθάνονται καθόλου πως μειονεκτούσαν! Από τις άφθονες εμφανίσεις εγχώριων ροκ σχημάτων σε μαγαζιά όπως το Κύτταρο, ή σε διάφορα στέκια εδώ κι εκεί στην πόλη, οι μουσικόφιλοι των eighties είχαν παρακολουθήσει ζωντανά θρυλικές μορφές της ελληνικής ροκ όπως ο Παύλος Σιδηρόπουλος, ή είχαν ζήσει στα καλύτερα τους συγκροτήματα όπως οι Μουσικές Ταξιαρχίες, οι Last Drive και τα Μωρά στα Φωτιά.

Η δεκαετία του '70 είχε ακόμα κλειστά τα σύνορα της στο ξένο τραγούδι, με τον ερχομό των '80s όμως τα πάντα άλλαξαν! Η πρώτη μεγάλη συναυλία ήταν εκείνη των Police στο γήπεδο του Σπόρτινγκ στις αρχές της δεκαετίας. Κι αυτό ήταν μόνο η αρχή. Θα ακολουθούσαν τεράστια ονόματα από πλήθος μουσικών χώρων όπως Ian Gillan, Joan Baez, Ray Charles, Dizzie Gillespie, Koko Taylor, Duke Ellington, Ella Fitzgerald, Shirley Bassey, ο Rory Gallagher, οι Birthday Party, Fall και New Order, οι U.F.O, οι Uriah Heep, o Eric Clapton, οι Dire Straits, o Nick Cave, o Mike Oldfield, οι Roxy Music, o Β.Β. King, οι Talking Heads, οι Bauhaus......... ουφ, και είμαστε ακόμα στο πρώτο μισό της δεκαετίας!






Τον Ιούλιο του '85 διεξήχθη (με την υποστήριξη του... Υπουργείου Πολιτισμού της Μελίνας Μερκούρη!) το πρώτο μεγάλο Φεστιβάλ, το περίφημο Rock In Athens, με ονόματα όπως τους Clash, τους Cure, την (πολύ δημοφιλή τότε) Nina Hagen, τους Telephone, τους Depeche Mode και τους Stranglers. Πόσο θα ήθελα να είχα δώσει το παρόν!

Τα επόμενα χρόνια η χώρα θα καλωσόριζε ονόματα όπως τους Iron Maiden στα καλύτερα τους, τους Pink Floyd χωρίς τον Waters αλλά με την υπόλοιπη σύνθεση, τον Stevie Wonder, τους Roxette, τους The Damned, τον Chuck Berry, τον Iggy Pop, τον Bruce Springsteen, τον Sting, ενώ το goth κοινό θα είχε την τιμητική του με ονόματα όπως Mission, Siouxsie & the Banshees και Christian Death. Ο κόσμος τότε είχε δει επίσης Ramones, Pixies, Candlemass, Steppenwolf, Black Sabbath με Tony Martin, Chris Isaak, Bonnie Tyler, Joan Jett, Alice Cooper... ουπς, μπήκα στα '90s!

Αλλά πιστεύω το πιάσατε το νόημα. Σύμφωνοι, γίνονται σπουδαίες συναυλίες και σήμερα, περισσότερες αριθμητικά και ίσως και ελαφρώς καλύτερες σε θέμα διοργάνωσης (αν και στο θέμα των τιμών πολύ αμφιβάλλω!), αλλά άλλη μαγεία έχει να βλέπεις ορισμένα από τα ιερά αυτά μουσικά τέρατα μια εποχή όπως η δεκαετία του '80, όταν και βρίσκονταν στο απόγειο της δημοτικότητας τους, και άλλη να τους βλέπεις πολλά, πολλά χρόνια μετά.

Σημειώσατε Χ λοιπόν στο θέμα των συναυλιών.







Μουσικές Στιγμές '80s: Lucretia My Reflection


Η δεκαετία του '80 δεν ήταν μόνο χρώμα και φως - μερικές φορές η νύχτα των καιρών άφησε εντονότερο το αποτύπωμα της, σαν σκιές νυχτερίδων που διακρίνονται να χορεύουν κάτω απ' τα φώτα του δρόμου . Ήταν η δεκαετία των παιδιών που διαδέχτηκαν την punk, ντύθηκαν στα μαύρα και αγάπησαν το σκοτάδι. Η δεκαετία του gothic. Και εκεί που το gothic συνάντησε το rock, οι Sisters of Mercy άφησαν τη δική τους ιστορία...







Τομέας IX - Sports



Το αθλητικό γεγονός-ορόσημο της δεκαετίας του '80, και για μένα μια ημερομηνία καμπή (μια που δε μπορώ να διανοηθώ πως υπάρχουν άνθρωποι γεννημένοι μετά από εκείνην την ημερομηνία!) είναι αναμφισβήτητα το Ευρωμπάσκετ του '87. Η πρώτη μεγάλη, και εντελώς απροσδόκητη για τα δεδομένα της εποχής, επιτυχία της εθνικής ομάδας, και η στιγμή εκείνη που εκτόξευσε το άθλημα του μπάσκετ στη χώρα μας, καθιστώντας το (για μεγάλο χρονικό διάστημα τουλάχιστον) το "αγαπημένο των Ελλήνων". Ο Νίκος Γκάλης υπήρξε ίνδαλμα μιας γενιάς ολόκληρης, οι Γιαννάκης, Φασούλας, Χριστοδούλου και Καμπούρης ήρωες, η επιτυχία της εθνικής είχε γίνει τραγούδια, ανέκδοτα, βιβλία, άλμπουμ με αυτοκόλλητα (ναι, είχα και γω!), πρωτοσέλιδο σε εφημερίδες και περιοδικά, οι μπασκέτες και τα γήπεδα του μπάσκετ άρχισαν να πληθαίνουν σε τεράστιο βαθμό μετά το '87, και γενικά, το μόνο γεγονός που μπορεί να το ισοσταθμίσει σε απήχηση υπήρξε η επιτυχία της Εθνικής ποδοσφαίρου το 2004.






Η Εθνική Μπάσκετ έμελε να δει ακόμα μεγαλύτερες επιτυχίες, κυρίως την τελευταία δεκαετία, ωστόσο εκείνη του '87 υπήρξε αναμφίβολα η μεγαλύτερη σε βαθμό πολιτισμικής επιρροής. Και το μεγαλύτερο αθλητικό γεγονός από αυτή την άποψη, ξεπερνώντας ακόμα και τις επιτυχίες των Ελλήνων αθλητών στους Ολυμπιακούς αγώνες τα επόμενα χρόνια.

Μια που ανέφερα τους Ολυμπιακούς Αγώνες, η δεκαετία του '80 μας χάρισε τρεις, στη Μόσχα, το Λος Άντζελες και τη Σεούλ. Είχαν όλοι τις στιγμές τους, με τους δύο πρώτους να έχουν μείνει στην μνήμη και ως οι αγώνες των διαδοχικών μποϋκοτάζ, μια που σε κείνους της Μόσχας απείχε πλήθος "φιλοδυτικών" χωρών (συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ), ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τον πόλεμο της ΕΣΣΔ με το Αφγανιστάν, ενώ στους αγώνες του Λος Άντζελες έγινε το ίδιο μποϋκοτάζ, αλλά από την αντίστροφη πλευρά, μια που απείχαν οι περισσότερες σοσιαλιστικές χώρες. Ωραίες εποχές!






Εκείνοι του Λος Άντζελες ήταν και οι Ολυμπιακοί Αγώνες που έμπασαν θριαμβευτικά στο προσκήνιο των "ευγενών ολυμπιακών ιδανικών" και τους σπόνσορες, τις διαφημιστικές εταιρίες, την κόκα κόλα, τις αναμεταδόσεις που ξεκινάνε πάντα σε ώρες υψηλής τηλεθέασης ώστε να προβάλλονται παράλληλα από την τηλεόραση, και όλα εκείνα που σήμερα πια θεωρούμε δεδομένα. Ήταν τότε που ένας αθλητής του βεληνεκούς ενός Carl Lewis μετετράπη σε σούπερσταρ, σε ήρωα της οθόνης και των διαφημίσεων, δείχνοντας τον "σωστό δρόμο" για τους αθλητές του μέλλοντος, και κατεδαφίζοντας μια για πάντα τα ιδανικά του εμπνευστή και δημιουργού των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, του Pier de Coubertin, ο οποίος επιθυμούσε Ολυμπιακούς Αγώνες στους οποίους θα συμμετείχαν αποκλειστικά ερασιτέχνες αθλητές.
Ουσιαστικά η σύγχρονη εποχή των τηλεοπτικών σπορ ξεκίνησε τότε, το 1984.

Η αλήθεια είναι πως τα eighties ανέδειξαν σπουδαίους αθλητές, που σχεδόν δικαιολογούν όλη εκείνη την μετατροπή σε superstars, ισάξιοι ενός Hollywood. Αν σκεφτούμε πως κάτι αντίστοιχο έγινε και με τη μουσική ας πούμε (και τα videoclips πολλών αστέρων της εποχής, βλέπε Michael Jackson), θα μπορούσαμε να πούμε πως η δεκαετία του '80 ήταν η κατεξοχήν δεκαετία του υπερθεάματος, το οποίο εξαπλώνεται πλέον πέρα από τον κινηματογράφο, σε μουσική και αθλητικές αρένες, και το οποίο εξαργυρώνεται σε τεράστια χρηματικά ποσά.

Πουθενά αλλού δε φαίνεται η εκτόξευση ενός αθλήματος στα μάτια του κοινού και η μετατροπή των αθλητών σε superstars, απ' ότι στην εκρηκτική επιτυχία του αμερικάνικου μπάσκετ, aka NBA. Στις αρχές των '80s το NBA πάσχιζε ακόμα να ξεφύγει από την παρολίγον χρεωκοπία της περασμένης δεκαετίας. Στα τέλη των 80s είχε γίνει συνώνυμο του showtime σε όλο τον πλανήτη, και η παγκόσμια δημοτικότητα του είχε ξεπεράσει τα όρια κάθε άλλου αθλήματος - κάτι που θα συνέχιζε καθ' όλη τη δεκαετία του '90.






Η σαρωτική αυτή επιτυχία δεν υπήρξε μόνο μια "έξυπνη" επιχειρηματική κίνηση, αλλά οφείλεται και σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες μορφές που ανέδειξε το παγκόσμιο μπάσκετ, που έκαναν τότε την εμφάνιση τους. Η κλασικότερη κόντρα στα χρονικά του αθλήματος δεν είναι άλλη από εκείνη του Magic Johnson και των Los Angeles Lakers, με τον Larry Bird και τους Boston Celtics. Μαύρος, εξωστρεφής και showman ο πρώτος, λευκός, εσωστρεφής και πρακτικός ο δεύτερος, οι κόντρες Lakers-Celtics στα '80s υπήρξαν εκείνες που απογείωσαν το άθλημα και παραμένουν μία από τις κλασικότερες στιγμές του παγκόσμιου ομαδικού αθλητισμού.

Στα μισά των eighties θα έκανε την εμφάνιση του και το όνομα του μεγαλύτερου ίσως αθλητή του παγκόσμιου μπάσκετ, του μεγάλου Michael Jordan. Η δεκαετία του '90 ανήκε αποκλειστικά σε αυτόν και τους Chicago Bulls. Επίσης τα αθλητικά παπούτσια προ και μετά Jordan εποχής παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον. Ξεχάστε τις αερόσολες, τα πολύχρωμα εντυπωσιακά σχήματα κλπ, τα πράγματα τότε ήταν πολύ απλούστερα! Δέκα πόντοι για τα '80s!!!! (όχι, αστειεύομαι)




(κάπως έτσι προσπερνούσε μια ομάδα μόνος του ο Ντιέγκο)


Κάνοντας μια βόλτα από το παγκόσμιο ποδόσφαιρο (για το ελληνικό δε θα κάνω λόγο, να με συγχωρείτε, παραήταν "πέτρινη" η εποχή εκείνη για μας!), η δεκαετία του '80 ήταν η εποχή της Αργεντινής και του Diego Maradona, η εποχή της Γαλλίας του Michael Platini, της Ολλανδίας του Van Basten, της Ιταλίας του Paolo Rossi, και της Βραζιλίας των Zico και Socrates. Η εποχή των ποδοσφαιριστών με μακριά μαλλιά και κοντά παντελόνια και των πέτρινων αναμεταδόσεων της ΕΡΤ. Και φυσικά η εποχή που μας έδωσε για πρώτη φορά άλμπουμ με χαρτάκια Panini.
Γυρνώντας στα του ελληνικού αθλητισμού, σημαντικές επιτυχίες της δεκαετίας εκείνες του Στέλιου Μυγιάκη στην ελληνορωμαϊκή πάλη το 1980, της Άννας Βερούλη και Σοφίας Σακοράφα στους πανευρωπαϊκούς αγώνες στίβου το 1982 (αμφότερες αποφάσισαν να γίνουν πολιτικοί), η δεύτερη θέση της Εθνικής μπάσκετ στο Ευρωμπάσκετ του '89, και οι επιτυχίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο (final four) της ομάδας μπάσκετ του Άρη στα χρόνια μετά το '87....






Ειδικά ο Άρης της εποχής είναι ένα φαινόμενο που θα ήθελα να σταθώ. Τα χρόνια εκείνα, μετά την επιτυχία του Ευρωμπάσκετ, ο παλμός του ελληνικού μπάσκετ χτυπούσε με αέρα θεσσαλονικώτικο. Άρης και ΠΑΟΚ ήταν οι μεγαλύτερες δυνάμεις στη χώρα, και ξέρετε κάτι, αν και Αθηναίος ο ίδιος, μου λείπει εκείνη η εποχή! Πολύ απλά ήταν ωραία εκείνη η διασπορά σε μέρη πέρα από το κέντρο, σε μια χώρα που υποφέρει από υδροκεφαλισμό. Τα μεγάλα κεφάλαια δεν είχαν κατέβει ακόμα Αθήνα βλέπετε τότε. Και σα να μην έφταναν οι επιτυχίες των Άρη και ΠΑΟΚ, η χρονιά 1987-88 υπήρξε και η μόνη στα σύγχρονα ελληνικά χρονικά που κατέκτησε το πρωτάθλημα ποδοσφαίρου μια επαρχιώτικη ομάδα, η ΑΕΛ της Λάρισας!

Τελικά και στον χώρο των σπορ η δεκαετία του '80 συνδύαζε το αγνό από τη μία, με το εμπορικό από την άλλη, τα κατάλοιπα του περισσότερου ερασιτεχνικού παρελθόντος με την ανερχόμενη showbusiness.

Λίγο το NBA της εποχής, λίγο το ότι μου λείπει η εποχή που δεν είχε το μονοπώλιο μόνο η πρωτεύουσα μας, και λίγο "του Διακογιάννη η φωνή" (που λέει και το τραγούδι με το οποίο ξεκινήσαμε), με ωθούν να δώσω έναν πόντο στην δεκαετία του '80.



Eighties - Σήμερα: 11-7



Μουσικές Στιγμές '80s: Live in Montreal Jazz Fest


Πάμε σε κάτι διαφορετικό τώρα! Οι αρχές της δεκαετίας του '80 είχαν την τύχη να δουν ορισμένα από τα κορυφαία φεστιβάλ jazz των τελευταίων δεκαετιών, και ένας από τους λόγους ήταν και η συμμετοχή σ'αυτά ενός από τους μεγαλύτερους μπασίστες όλων των εποχών, του μοναδικού Jaco Pastorius. Τα eighties ανέπνεαν ακόμα έντονα στον ξέφρενο αέρα της jazz fusion, της μουσικής που έφερε πιο κοντά την κλασική τζαζ με τη ροκ, τη funk και άλλα μοντέρνα παρακλάδια της εποχής, και ο Jaco Pastorius ήταν μία από τις μορφές που συνέδεσαν το όνομα του μ'αυτήν. Ρωτήστε οποιονδήποτε μπασίστα που σέβεται τον εαυτό του, ανεξαρτήτως μουσικής κατεύθυνσης, να σας πει την γνώμη του για τον Jaco, και θα καταλάβετε...







Τελικός Απολογισμός



Αυτό ήταν λοιπόν! Κάπου εδώ τελειώνει η μεγαλύτερη ενιαία ανάρτηση που έχω γράψει, και πιθανόν να γράψω ποτέ, σε αυτό το blog! Ουφ!!!

Η δεκαετία του '80 επικράτησε στο ματσάκι που είπα να παίξω. Όχι με απόλυτη άνεση, για να είμαστε ειλικρινείς, αν και είχε μια διαφορά "ασφαλείας" στο τέλος. Οι αριθμοί (που δεν λένε πάντα την αλήθεια, αλλά στην περίπτωση μας πραγματικά προσπάθησα γι' αυτό!) αναδεικνύουν καλύτερη την εποχή τότε, αλλά όχι καταλυτικά, ούτε και σε όλους τους τομείς. Υπάρχουν εν ολίγοις σημαντικά πράγματα στα οποία το παρόν ξεχωρίζει θετικά σε σχέση με τότε, κάτι σημαντικό μια που δίνει μια κάποια ώθηση για το μέλλον - με τα μαθήματα που θα έχουμε πάρει από την δεκαετία του '80 ως οδηγό.

Είναι σημαντικό να μη ξεχνάμε το παρελθόν μας, ούτε να το εξιδανικεύουμε όμως. Πραγματικά ελπίζω η ανάρτηση αυτή να βοήθησε και στα δύο. Πάντως το σίγουρο είναι πως ήταν ένα ωραίο ταξίδι!



...Και οι τελευταίες Μουσικές Στιγμές από τα '80s: Mad World


Μακάρι να μπορούσα να ποστάρω δεκάδες ακόμα τραγούδια από την αστείρευτη μουσική πηγή της εποχής! Αλλά αυτό εδώ πιστεύω κλείνει ιδανικά την ανάρτηση. Οι Tears for Fears ανήκουν στο κύμα του new wave που ξεπήδησε στις αρχές των '80s στην Αγγλία, και το Mad World παραμένει ένα από τα κορυφαία τραγούδια τους - και ένα από τα ωραιότερα τραγούδια που ανέδειξαν τα πολύχρωμα, πολύπλοκα, ανήσυχα, συγχυσμένα, ζωηρά, επιπόλαια, εξεζητημένα, φευγάτα, αφελή, ανάλαφρα μα πάνω απ' όλα αθώα και όμορφα eighties!!!

Ήταν τότε ένας τρελός κόσμος, είναι και τώρα το ίδιο...






~

2 σχόλια:

  1. Εκπληκτική η δουλειά που'χεις κάνει, που έχεις συλλέξει, επεξεργαστεί και σχολιάσει όοοοοοοοοοολα αυτά!!! Ακόμα κι αν κάποιος δεν έχει προλάβει καθόλου τα 80's παίρνει μια ολοκληρωμένη γεύση! (+ από δω λάτρεψα το κλιπ των a-ha, το οποίο μου'φτιαξε και τη μέρα!)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Και μόλις είδα το βίντεο των A-ha που πόσταρες σκέφτηκα "για δες, και λίγο καιρό πριν το εκθειάζα στο blog!".

    Ευχαριστώ πάρα πολύ Έφη. Και ναι, ΤΩΡΑ μπορείς να λες πως ξέρεις πως ήταν στα '80s! :P

    ΑπάντησηΔιαγραφή